کش‌و‌قوس‌های بی‌نتیجه شورا بر سر نمای ساختمان‌های شهر
«طرح الزام شهرداری تهران به رعایت اصول معماری ایرانی اسلامی و زیباسازی نما و منظر ساختمان‌های شهر» اگرچه بیشتر وقت جلسه امروز را به خود اختصاص داد و کش و قوس‌های فراوانی بر سر مفاد و حتی عنوان آن شکل گرفت، در نهایت برای ویرایش به کمیسیون عمران بازگشت.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) در جریان پانصد و سومین جلسه علنی شورای شهر تهران طرح الزام شهرداری تهران به رعایت اصول معماری اسلامی ایرانی و زیباسازی نما و منظر ساختمان‌های شهر، در حالی در دستور کار قرار گرفت که برخی اعضای شورا با تصویب آن به دلایل مختلفی مخالف بودند.
علیرضا دبیر – عضو هیات رییسه شورای شهر تهران – نخستین مخالف بررسی این طرح بود و در این باره گفت: بهتر است تصویب قوانین با تامل بیشتری انجام شود تا اجرای آن به شکل بهتری صورت گیرد. کما اینکه در سطح کشور هم پیشتر دیده‌ایم که تصمیمات عجولانه با مشکل اجرا مواجه می‌شوند.
دبیر با اشاره به بخشی از طرح یاد شده درباره جلوگیری از استفاده از کامپوزیت برای نمای ساختمان‌های مسکونی، اظهار کرد: مگر می‌شود استفاده از کامپوزیت را ممنوع کرد، آن هم در شرایطی که این کالا نه تنها به کشور وارد بلکه در داخل نیز تولید می‌شود و پیشنهاد داد که مهلت سه ماهه‌ای برای شهرداری در نظر گرفته شود تا ضمن مطالعات بیشتر در این باره، بافته مدونی در حوزه نما و منظر ساختمان‌ها تهیه و به شورای شهر ارائه شود.
رسول خادم – رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران – هم خواستار تعریف روشن و دقیقی از معماری ایرانی اسلامی شد و گفت: قبلا نیز در شورای دوم و در مجمع کلان شهرها این موضوع مطرح شد، اما نتوانستیم به شاخص‌های معینی در معماری اسلامی برسیم.
وی اعتقاد دارد که معماری اسلامی در کشور ما شاخص‌های روشنی ندارد و به همین خاطر تصویب قوانین برای الزام‌آور کردن رعایت این الگوی معماری در چنین شرایطی میسر نیست.مهدی چمران – رییس شورای شهر تهران – اصلی‌ترین مدافع این طرح بود که ظاهرا خود او نیز پیشنهاد آن را مطرح کرده بود.
چمران، معماری اسلامی را به شعر حافظ تشبیه کرد و گفت: اگر سه ماه یا حتی سه سال درباره شعر حافظ مطالعه و تحقیق شود، نمی‌توان شاخص‌هایی را استخراج کرد که با استناد به آن بتوان همچون حافظ شعر سرود. در مورد معماری اسلامی هم چنین وضعیتی وجود دارد و هر چقدر هم که برای این کار زمان پیش‌بینی کنیم، نمی‌توان یک بسته مشخص از شاخص‌ها را تدوین کرد تا معرف این گونه معماری باشد.
رییس شورای شهر تهران با بیان اینکه از ابتدای انقلاب دانشکده معماری در این موضوع تمرکز کرده بود، اما با گذشت بیش از ۳۰ سال هنوز هم شاخص‌های مدونی در این حوزه وجود ندارد، گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز برای شکل‌گیری هویت اسلامی در شهر پیشنهادهایی داشت و این موضوع در برنامه پنجم توسعه گنجانده شد. وزارت راه و شهرسازی نیز متولی اجرای این برنامه بود، اما تنها موفق به تدوین برخی شاخص‌ها در این بخش شدند.
به اعتقاد وی، گام اول در ایجاد هویت اسلامی ایرانی در معماری شهرها، اصلاح نظام آموزشی است که این کار باید به تدریج انجام شود.
چمران تاکید کرد که تعریف شاخص‌های معماری اسلامی یک کار صنعتی نیست بلکه در بخش علوم انسانی گنجانده می‌شود و به همین خاطر اگر ۳۰ سال دیگر هم بگذرد، هیچ گاه به یک دسته شاخص واحد در این حوزه نخواهیم رسید. کما اینکه ویژگی‌های معماری اسلامی در سایر کشورها متفاوت است و اصول یکسانی در این حوزه وجود ندارد. چند معمار در معاونت شهرسازی که هیچ، پدر جد آنها هم نمی‌تواند تعریف واحدی از ضوابط معماری ایرانی اسلامی ارائه کند! ما هم نمی‌توانیم. چرا که روح حاکم بر این صرفا فیزیکی نیست.
وی درباره مفاد طرح الزام شهرداری به رعایت اصول معماری اسلامی ایرانی، توضیح داد: در این طرح تاکید شده از مواردی که صراحتا با معماری اسلامی مغایرت جلوگیری شود و برای مواردی که با این الگوی معماری منطبق است، تشویقی قائل شویم. به عنوان مثال ضمن اینکه استفاده از نمای کامپوزیت برای ساختمان‌های مسکونی ممنوع می‌شود، بخشودگی پنج درصدی عوارض را برای استفاده از نمای آجری پیش‌بینی کنیم.
رییس شورای شهر تهران درباره مخالفت دبیر با ممنوعیت استفاده از کامپوزیت، اظهار کرد: کامپوزیت تصویر ناهنجاری ایجاد می‌کند که آثار نامطلوبی بر روح و روان شهروندان می‌گذارد، هر چند که این کالا در کشور تولید می‌شود و با درجات کیفی مختلف از چین، ترکیه و آلمان نیز وارد می‌شود، اما به هر حال همه اینها آثار منفی دارد و تنها میزان مرغوبیت‌شان با هم تفاوت می‌کند.
ساختمان‌های مناطق شهرداری با معماری اسلامی ایرانی نسبتی ندارد.
چمران خاطرنشان کرد: برخی اعضا پیشنهاد می‌دهند که شهرداری خودش ضوابط نماسازی را ارائه کند، اما شهرداری که ساختمان‌های خودش را به شکل مطلوبی نماسازی نکرده است، چگونه می‌تواند این کار را انجام دهد؟!
وی به ساختمان شهرداری مناطق ۹، ۱۰ و ۷ اشاره کرد و گفت: نمای این ساختمان‌ها با مصالحی طراحی شده که مناسب نیست و هیچ نسبتی هم با معماری اسلامی ندارد.
ترکش‌هایی که ساختمان شهرداری تولید می‌کند!
رییس شورای شهر تهران به نمای شیشه‌ای ساختمان شهرداری مرکز واقع در خیابان بهشت نیز اشاره کرد و گفت: ساختمان شورای شهر تهران که در مجاورت شهرداری بنا شده، به هیچ‌وجه مناسب نیست و نه تنها دمای آن استاندارد نیست، بلکه سر و صدای زیادی به داخل ساختمان شورا نفوذ می‌کند.
چمران تاکید کرد: نمای شیشه‌ای ساختمان شهرداری و شورای شهر می‌تواند در صورت وقوع جنگ تبدیل به ترکش شود و یا در مواقع بروز زلزله بسیار خطرآفرین باشد.
رییس شورای شهر تهران اعتقاد دارد که ساختمان‌های شهرداری در هر کجای دنیا باید نمادی از الگوی معماری همان شهر باشد و به گونه‌ای معرف استاندارد نماسازی و ساختمان‌سازی باشد، اما در شهرداری تهران این گونه نیست.
بحث درباره مفاد این طرح پس از دفاع چمران از کلیات آن، از عنوان این طرح آغاز شد.
خسرو دانشجو – سخنگوی شورای شهر تهران و رسول خادم – رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر خواستار تغییر نام طرح یاد شده بودند و اعتقاد داشتند که اگر هنوز اصول و ضوابط یکسان برای معماری اسلامی وجود ندارد، باید عنوان طرح با رویکرد ساماندهی نمای ساختمان‌های شهر اصلاح شود.
چمران هم گفت که این طرح را بدون نام تصور کنید و به محتوای آن بپردازید، چرا که نام آن بعدا اصلاح خواهد شد.
دانشجو سپس به آشفتگی‌های زیادی که در نمای ساختمان‌های شهر وجود دارد و گفت: این میزان آشفتگی حتما نیازمند مداخله برای اصلاح است، کما اینکه در هیچ کجای دنیا به مالک اجازه داده نمی‌شود که هر نمایی که دلش خواست را پیاده کند. چگونه هم‌اکنون در تهران این مجوز به راحتی صادر می‌شود؟
دانشجو اعتقاد داشت که آشفتگی‌های شهر با طرح یاد شده ساماندهی نمی‌شود، اما به هر حال تصویب و اجرای این طرح می‌تواند گام اول و نقطه شروع خوبی برای رفع این مشکل باشد.
حسن بیادی – نایب رییس شورای شهر تهران – هم با لحن شوخی خطاب به همکاران خود که موضوعات تخصصی معماری را در صحن علنی به بحث گذاشته بودند، گفت: امروز یک ورک شاپ معماری در صحن داشتیم! اما به نظر می‌رسد همه ما به نوعی از ورود به مسئله نمای ساختمان‌ها فرار می‌کنیم.
در این میان گلایه معصومه آباد – عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران – هم شنیدنی بود که گفت: اگر در مورد طرح مهمی که کمیسیون فرهنگی با موضوع تحکیم بنیان خانواده ارائه داد، به دلیل وجود اسناد بالادستی مخالفت شد، امروز هم نباید این طرح که ظاهرا قبلا در دستگاه‌های مختلف همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت راه و شهرسازی به آن پرداخته شده است، تصویب شود.
گلایه آباد از آنجا شکل گرفته بود که طرح تحکیم بنیان خانواده طی هفته‌های گذشته حدود پنج بار در دستور کار شورای شهر قرار گرفت، اما هر بار به شکلی از دستور خارج شد.
با این همه انگار چمران چنین برخوردی با طرح پیشنهادی کمیسیون عمران را نپسندید و از این شکل مخالفت با تصویب طرح به عنوان گروکشی یاد کرد.
رییس شورای شهر تهران تاکید کرد که نباید طرح‌های مختلفی که در صحن شورا مطرح می‌شود را با یکدیگر مرتبط بدانیم و این گونه تصمیم گرفتن را درست ندانست.
مرتضی طلایی – رییس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران – هم تاکید کرد که باید با تصویب یک طرح اتفاق تازه‌ای در حوزه نمای ساختمان‌های شهر بیفتد و به همین خاطر بهتر است که کارگروهی تشکیل شود و مفاد طرح یاد شده دوباره بررسی و به شکل پخته‌تری مطرح شود.
حتی حمزه شکیب – رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران – هم پیشنهاد بازگشت طرح یاد شده را مطرح کرد و گفت: با توجه به اشکالاتی که برخی اعضای شورا به متن این طرح وارد می‌دانند، بهتر است متن آن یک بار در کمیسیون ویرایش شود و هفته آینده دوباره به صحن علنی بیاید.
چمران اگرچه از این همه مخالفت با تصویب طرح الزام شهرداری و رعایت اصول معماری اسلامی ایرانی و زیباسازی نما و منظر ساختمان‌های شهر گلایه‌مند بود، اما در نهایت بازگشت آن به کمیسیون عمران برای ویرایش دوباره را به رای گذاشت و با تصویب شورای شهر مقرر شد که طرح یاد شده پس از یک بازنگری در کمیسیون عمران دوباره به صحن بیاید.
نظرات