بهره‌برداری اصولی از شن و ماسه رودخانه‌ها گامی مهم در حفظ محیط زیست

بهره‌برداری اصولی از شن و ماسه رودخانه‌ها گامی مهم در حفظ محیط زیست

http://www.bananews.ir/بهره برداری بی رویه از شن و ماسه بستر رود خانه های استان گیلان موجب انواع تغیرات به به ویژه زیست محیطی شده است بنابراین برداشت اصولی از شن و ماسه گامی مهم در حفظ طبیعت است.

به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir)، رودخانه ها شریان های حیاتی هر کشور محسوب می شوند، امروزه رود ها جدا از تغییرات طبیعی خود تحت تاثیر فعالیت های موثر انسان در معرض دگرگونی های ژرفی قرار دارند.

همچنین به دلیل ارتباط تنگاتنگ اجزای مختلف اکوسیستم رودخانه ها اثرات بیولوژیکی برداشت از بستر گروه های مختلف زیستمندان رودخانه ای را نیز در بر می گیرد.

اثرات برداشت مصالح بر نیمرخ طولی بستر، مورفولوژی و محیط زیست رودخانه نه تنها یک مسئله ملی محسوب می شود بلکه یک مسئله جهانی است.

 این مسئله باعث اثرات تخریبی بر زیستمندان رودخانه (اجتماعات گیاهی و جانوری)، زمین های اطراف آن، پل ها، تاسیسات آبی حاشیه ای و نیز خطرات بالقوه سیل در اثر تغییرات هیدرولیکی و مورفولوژیکی گشته است.

اثرات سوء برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه ها باید کاهش یابد

یک کارشناس مسائل زیست محیطی در این باره می گوید: آگاهی از پیامدهای بهره برداری از مصالح رودخانه ای مسئولان امر را قادر می سازد تا با اعمال ضوابط و معیارهای فنی لازم ضمن بهره گیری از منابع ارزشمند موجود در رودخانه نسبت به حفظ عمومی و اجتناب از اثرات سوء بهره برداری توجه کافی و کارشناسانه شود.

اعظم حسینی افزود: رودخانه به عنوان زیستگاه آب های روان، دارای مشابهت با اکوسیستم های خشکی است، عوامل زنده و غیر زنده موجود در یک رودخانه در اثر ارتباط بین آنها، اجتماعات زیستی وابسته به یکدیگر را تشکیل می دهند.

وی اظهارداشت: رودها مثل هراکوسیستم دیگر دارای زنجیره غذایی بوده که در آن تولید کنندگان اولیه، مصرف کنندگان نخستین و ثانویه و در نهایت تجزیه کنندگان در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر هستند.

این کارشناس مسائل زیست محیطی ادامه داد: برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه ها یکی از عوامل تغییر دهنده در زنجیره بهم پیوسته اکوسیستم رودخانه هاست، کدورت ناشی از این امر برحیات گیاهان آبزی، ماهیان و پرندگان کنار آبزی و در نهایت بی مهرگان، اثرات سویی خواهد گذاشت.

با وجود این انسانها همواره سعی کرده اند که از منابع موجود در طبیعت به نفع خود استفاده کنند بنابراین به این مسئله باید توجه کرد که این منابع امانتی در دست بشریت است.

بشر برای ادامه حیات به توسعه و طبیعت با همدیگر نیاز دارند نتیجه چنین پیش بینی منجر به پیدایش راه حل شد که برای از بین بردن تعارض بین انسان و طبیعت باید با اتکا به مبانی اکولوژی و درک روابط پیچیده اکوسیستم ها نیاز امروز خود را بر طرف و طبیعت را به مخاطره نینداخت.

معادن شن و ماسه از پر رونق ترین معادن هستند

همچنین به دلیل ساخت و سازهای وسیع امروزه معادن شن و ماسه یکی از پر رونق ترین معادن هستند که اغلب این معادن تاثیر مستقیم بر مورفولوژی رودخانه ها دارند و باعث تخریب بستر و فرسایش آنها می شوند این عوامل آثار خطرناکی هم برای انسانهای نزدیک و اطراف آن به بار خواهد آورد.

فرماندار رشت با بیان اینکه برداشت غیر مجاز شن و ماسه خسارت‌ های فراوانی را به محیط زیست وارد می کند بر ضرورت برخورد قانونی با برداشت کنندگان غیرمجاز تاکید کرد.

سید ولی الله عظمتی افزود: شن و ماسه در حوزه رودخانه ‌ها و معادن نعمت خدادادی است بنابراین در برداشت اصولی این منابع باید نهایت احتیاط و دقت را کرد.

وی اظهارداشت: برداشت شن و ماسه از رودخانه که نوعی دخل و تصرف در آن محسوب می شود، آثار منفی فراوانی بجا می گذارد به همین دلیل برداشت مصالح از بستر و حریم رودخانه و سواحل در سالهای گذشته وضعیت طبیعی بسیاری از رودخانه ها را تغییر داده و تبعات نامطلوب فراوانی بر جای گذاشته است.

فرماندار رشت به اثرات نامطلوب برداشت شن و ماسه از رودها به ویژه سفید رود اشاره کرد و گفت: محروم شدن آبزیان از تولید مثل طبیعی در اثر تخریب، تخریب اجتماعات گیاهی و جانوری، کاهش کیفیت آب رودخانه و فرسایش بستر و کناره رودخانه از جمله این اثرات است.

وی یادآورشد: در فصول زاد و ولد، ماهی ها محل های بالای رودخانه را که بستر قلوه سنگی، شنی، و ماسه ای دارند برای زاد و ولد انتخاب می کنند ‌اما با برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه، این محیط های طبیعی از بین رفته و بستر رود عمیق می شود.

وی یادآورشد: در این محل ها، میزان ذرات معدنی ریز و مواد آلی افزایش می یابد و کاهش اکسیژن محلول، تغییر رژیم حرارتی آب، گل آلودگی آب و تخریب مناطق تخمریزی را به دنبال می آورد و در نتیجه تعداد بسیار زیادی از تخم ها از بین می روند.

استخراج شن و ماسه منجر به تولید مقدار زیادی ذرات ریز و معلق در رودخانه ها می شود

به هر ترتیب تغییرات ناشی از برداشت شن و ماسه به محل برداشت محدود نمی شود بلکه در کیلومترها بالادست و پایین دست رودخانه مشاهده می شود.

در اثر برداشت شن و ماسه، آب گل آلود و ترکیب لایی و لجن در طبقات زیرین و ناپایدار بستر رودخانه باعث می شود که جمعیت گیاهان آبزی از قبیل جلبک ها و ماکروفیت ها کاهش یابد، این تغییرات حتی تا ۱۰ کیلومتر پائین تر از محل برداشت شن و ماسه، باعث کاهش تراکم موجودات کف زی در حاشیه و بستر رودخانه می شوند.

در اثر استخراج شن و ماسه از بستر رودخانه و ایجاد گودهای حفاری، حرکت آب کند و همچنین استخراج شن و ماسه منجر به تولید مقدار زیادی ذرات ریز و معلق در رودخانه، و در نتیجه باعث کاهش کیفیت آب می شود.

عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در این ارتباط گفت: برداشت شن و ماسه از منابع مختلف در راستای توسعه فعالیت های اقتصادی منطقه ای همچون فعالیت های ساختمانی، راه سازی، پل سازی و غیره اجتناب ناپذیر است.

حسن خسته بند افزود: برداشت بی رویه شن و ماسه از رودخانه ها وضعیت زیست محیطی منطقه، آبزیان و زمین های کشاورزی را تهدید می کند.

وی همچین درباره تاثیر نامناسب استفاده از شن و ماسه در رودخانه سفیدرود بر ماهیان خاویاری نیز اظهارداشت: برداشت‌ ‌های غیرمجاز شن و ماسه از دلیل های کاهش تخم ‌ریزی ماهیان خاویاری و ماهی سفید در رودخانه سفیدرود است.

حفظ اکوسیستم  رودخانه ها نیازمند تدوین برنامه های اصولی است

نماینده مردم انزلی در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه افزایش عرض رودخانه‌ ها یکی از مهمترین اثرات برداشت بی‌ رویه شن و ماسه است، یاد‌آورشد: این موضوع موجب ریزش سطح دیواره رودخانه‌ ها و به خطر افتادن اراضی کشاورزی اطراف رودخانه ‌ها می‌ شود.

به هر حال با آشفته کردن اکوسیستم های که میلیون ها سال زمان برده تا به تعادل امروز خود برسند، خسارات جبران ناپذیری به محیط زیست وارد می کند، برخی از این خسارات بلافاصله دیده می شود اما اثرات مخرب برخی دیگر سالها بعد آشکار می شود، از اینرو باید برای حفظ اکوسیستم محیط زیست به ویژه رودخانه ها برنامه های اصولی تدوین و به مرحله اجرا در آید.

    نظرات