حاج داداش، معماری باشکوه ایرانی در قلب زنجان
یکی از سفره خانه‌های سنتی شهر زنجان بنای منحصر به فرد حاج داداش است که قدمتی طولانی دارد.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) بنای تاریخی حاج داداش نشان دهنده آرامش و ذوق هنرمندان ایران چنان فضای مفرح و دلنشینی دارد که انسان را به فکر پیشینیان فرو می‌برد.
حضور در فضای گرم و صمیمی این سفرخانه و تماشای معماری بی‌نظیر آن چنان حس آرامش در انسان به وجود می‌آید که گویی مدت ها منتظرش بوده است.
سفره‌خانه حاج داداش در قلب بازار قدیمی زنجان حدود یک صد سال قبل به عنوان حمام احداث شد. هم اکنون با حفظ بافت حمام و اندکی تغییر و ایجاد تزئینات زیبای سنتی به عنوان سفر خانه برای پذیرایی گردشگران و اهالی شهر استفاده می‌شود.
از سازنده اصلی این بنا اطلاعات دقیقی در دست نیست، ولی به گفته بعضی از سال خوردگان فردی به نام حاج داداش بانی بنا است و از همان زمان حمام فوق به نام حاج داداش مشهور شد.
زمان احداث سفره‌خانه سنتی و بنای تاریخی حاج داداش زنجان اوایل دوره قاجار است. این بنای زیبا ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال از دوران صفویه به بعد مرکز داد و ستد و فرهنگ بومی و محلی بوده و مقابل مسجد آیت‌الله قائمی یکی از مساجد قدیمی و مهم زنجان است.
بنای باشکوه حاج داداش مسافتی حدود ۴۰۰ متر مربع زیربنا در زمینی بالغ بر ۲ هزار و ۵۰۰ متر مربع واقع شده که از سه نقطه می‌توان به آن رفت و آمد کرد.
این مجموعه تا سال ۶۸ به عنوان حمام مورد استفاده قرار می‌گرفت سپس به مدت ۱۰ سال بدون استفاده ماند تا اینکه از اردیبهشت ماه سال ۷۷ مرمت و بازسازی آن برای تبدیل به مکانی فرهنگی و خدماتی آغاز و در سال ۷۸ به بهره برداری رسید.
ورودی این بنا در ضلع شمالی رو به مسجد از دو لنگه درب چوبین و ضخامتی حدود سه سانتی‌متر دارد. گل میخ‌های آهنی از تزیینات ماندگار این بنا جلوه خاصی دارد. در ساخت حمام حاج داداش همانند مصالح سایر بناهای تاریخی از آجرهای ۲۰ در ۲۰ استفاده شده است.
سقف بنای حاج داداش در قسمت‌های مختلف دارای تزئینات گچ کاری است و از دیگر مصالح به کار رفته در ساخت این بنا می‌توان ملات گچ و آهک، ساروج، سنگ تراورتن و کاشی‌های فاقد نقش نام برد.
*حاج داداش تزئینات با کاشی‌هایی رنگی
سیستم آب رسانی این بنا از طریق دو یا سه چاه در ضلع شرقی بنا بوسیله دلو از چاه بالا می‌آمد و در نهایت داخل حوض می‌ریخت. این بنای تارخی با کاشی‌هایی به رنگ فیروزه‌ای، آبی روشن، آبی‌سیر و زرد تزئین شده است.
* گرمایش این بنا از طریق سوزاندن فضولات حیوانات و چوب بوده است
فضای بینه، زیباترین بخش این حمام سنتی است که طاق اصلی بر روی چهارستون سنگی مزین به سر ستونهای مکعبی شکل و بدنه مارپیچی (از نوع ستونهای ترکیبی) قرار دارد.
گنبد اصلی حمام حاج داداش قدیمی‌ترین بناهای تاریخی شهر زنجان و تنها حمام ستون سنگی این شهر بر روی چهار ستون سنگی است و این ستون ها در زمان خود توسط هنرمندان همدانی تراشیده شده است.
سفره‌خانه سنتی حاج داداش نمونه‌ای از ذوق معماری هنرمندان گذشته را نشان می‌دهد که با حوصله فراوان این بنای زیبا را خلق کردند. این بنای منحصر به فرد در روزهای پایانی سال و تعطیلات نوروز آماده پذیرایی گردشگران است که با حضورشان به گرمای این سفره‌خانه بیافزایند.
نظرات