افزایش‌های ۱۰۰۰ درصدی هزینه پروژه‌های عمرانی در گذر زمان
اولویت بندی طرح های عمرانی برای تخصیص اعتبار تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در حالی در بودجه ۹۳ با مخالفت‌هایی همراه شد که نگاهی به میزان عملکرد بودجه‌های عمرانی طی سال های اخیر تاکید می کند که نه تنها اغلب پروژه‌ها با دریافت هر ساله بودجه به پایان نرسیده‌اند بلکه با گذر زمان و رشد تورم بار مالی آنها گاهی تا ۱۰۰۰ درصد نیز افزایش یافته است.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) تکمیل و به بهره برداری رساندن طرح های عمرانی از یک سو و بودجه مربوط به آن که تحت عنوان تملک دارایی های سرمایه ای در قالب سند مالی هر ساله دولت قرار می گیرد از سویی دیگر سال هاست که از چالش های بودجه ای کشور است.
این در حالی است با وجود روند فزاینده طرح های عمرانی و رسیدن تعداد آنها به مرز ۳۰۰۰ پروژه، همواره در سال های اخیر بودجه مربوط به این بخش ها با وجود اینکه اغلب با کاهش در قانون بودجه نیز همراه نبود عملکرد مناسبی نداشته است چرا که در بسیاری از موارد منابع پیش بینی شده برای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به اعتبارات هزینه ای یعنی بودجه جاری که بخش اعظم آن را هزینه حقوق و دستمزد تشکیل می دهد سرازیر می شد به طوری که از مجموع ۵۷ هزار میلیارد تومان مصوب اعتبارات عمرانی در سال جاری تاکنون و بعد از هشت ماه عملکرد این منابع نشان از تحقق تنها شش هزار میلیارد تومانی آن دارد.
در عین حال ضمن اینکه از این منابع در جاهای دیگر صرف شده و میزان کمی باقی می ماند دولت‌های قبل همواره مابقی منابع محدود به جای مانده را در بین تمامی طرح ها به گونه ای که کل استان ها را راضی نگه دارند تقسیم کرده اند که این امر موجب شده تا طرح ها همچنان نیمه تمام بمانند.
از سویی دیگر طولانی شدن زمان تکمیل طرح های عمرانی منجر شده تا با توجه به ضریب تعدیل و رشد تورم هر ساله، هزینه ساخت اغلب این پروژه‌ها به طور قابل توجهی افزایش یابد.
بر این اساس دولت فعلی در اولین لایحه بودجه‌ای که به مجلس تقدیم کرد با رویکرد دیگری به پروژه‌های عمرانی، توزیع اعتبارات این بخش را طبق ترسیم الگویی بنابر میزان پیشرفت فیزیکی طرح ها پیش بینی کرد.
بنابر الگوی پیشنهادی معاونت برنامه ریزی، ۳۰۰۰ طرح موجود بر اساس میزان پیشرفت از صفر تا ۲۰ درصد، ۲۰ تا ۸۰ درصد و ۸۰ درصد به بالا تقسیم شده‌اند که در این حالت ضمن اینکه تمامی این پروژه‌ها بودجه دریافت می‌کنند بخش‌هایی که تکمیل آنها در مرحله بیش از ۸۰ درصدی است از اولویت بیشتری برخوردار خواهند بود که بنابر پیش بینی انجام شده با این طرح تا پایان سال ۹۳ حدود ۲۴۶ پروژه به اتمام خواهد رسید.
افزایش ۱۵۰۰ میلیارد تومانی هزینه تکمیل آزادراه تهران-شمال
اما مروری بر اعتبارات عمرانی در بودجه ۹۳ نشان می دهد که به عنوان نمونه ساخت آزاد را ه تهران - شمال که از سال ۷۵ مطرح و قرار بر این بود تا طی شش سال ساخت این پروژه عمرانی به پایان برسد اکنون پس از گذشت ۱۷ سال اختصاص بودجه های عمرانی به این طرح هنوز به نیمه راه نیز نرسیده و برآورد می شود تا زمان تکمیل بودجه ای بالغ بر ۱۶۰۰ میلیارد تومان در آن هزینه شود.
این در حالی است که بررسی عملکرد اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای در احداث این آزاد راه در سال های قبل از برنامه پنجم یعنی از سال ۷۶ تا ۸۹ بیانگر صرف بودجه ای بالغ بر ۷۵ میلیارد و ۹۴۰ میلیون تومان بوده است.
همچنین در حالی در سال ۹۰ بودجه عمرانی تخصیص یافته به این بخش حدود ۱۶ میلیارد و ۲۰۳ میلیارد تومان عملی شد که در سال ۹۱ عملکرد منابع در این بزرگراه صفر بوده است.
اما بودجه مصوب سال ۹۲ در این طرح بالغ بر ۲۸ میلیارد و ۱۰۰ میلیون بوده که برآوردی از عمکرد آن وجود ندارد.از سویی دیگر برای سال ۹۳ نیز با رشد چهار برایری اعتبار تملک دارایی سرمایه ای نسبت به سال جاری منابعی نزدیک به ۱۰۰ میلیارد تومان برای ادامه روند تکمیلی آزاد راه تهران شمال در نظر گرفته شده است.
در عین حال در لایحه بودجه ۹۳ این گونه برآورد شده که تا پایان سال ۹۸ این طرح عمرانی با هزینه ای بالغ بر ۱۶۷۲ میلیارد و ۳۸۱ میلیون تومان به اتمام برسد.
بر این اساس پروژه ۱۲۱ کیلومتری احداث آزاد راه تهران- شمال که قرار بود با بودجه ۱۵۰ میلیارد تومانی از سال ۷۵ تا حدود ۸۲ به اتمام برسد و در اختیار مردم قرار گیرد اکنون در خوشبینانه ترین حالت با ۱۶ سال تاخیر و رشد حداقل ۱۵۲۲ میلیارد تومانی هزینه، تکمیل خواهد شد.
این در حالی است که محاسبات نشان می دهد که در این سال ها هزینه ساخت این آزاد راه با افزایش بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومانی در بودجه حداقل ۱۱۰۰ درصد نسبت به بودجه پیش بینی شده ۱۵۰ میلیارد تومانی ابتدایی افزایش یافته است.
البته رشد هزینه ها در پروژ آزاد راه تهران -شمال یکی از چند هزار طرحی است که نیمه تمام مانده و طبق آنچه که معاونت برنامه ریزی اعلام کرد برای ساخت ۲۹۰۶ طرح عمرانی نیمه تمام در کشور به حداقل ۲۰۰ هزار میلیارد تومان در سال جاری نیاز است و اگر بتوان این پروژه ها را طی ۱۰ سال آینده به اتمام رساند حداقل با درنظر گرفتن ضریب تعدیل و رشد تورم به حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز خواهد بود البته در شرایطی که اگر دولت هیچ طرح دیگری را کلنگ نزند.
بنابراین به نظر می رسد اولویت بندی طرح های عمرانی برای توزیع ۳۷ هزار میلیارد تومان اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای همچنین ۳۵ میلیارد دلار فاینانس خارجی که به اتمام ۲۴۶ طرح در پایان سال آینده می انجامد عقلانی تر و منطقی تر از آن باشد که در بودجه به هر طرح اندکی اعتبار تخصیص یابد اما نه تنها در کنار اینکه با رقم منظور شده حتی ۱۰ طرح هم در سال به اتمام نمی رسد بلکه بار مالی آنها نیز به طور فزاینده ای بر هزینه‌های دولت افزوده شود.
نظرات