مطالعات پژوهشگران درباره حفره های دریاچه ارژن/ ایجاد بند برای جلوگیری از خروج آب دریاچه
پژوهشگران و دانشمندان دانشگاه شیراز مطالعات خود را پیرامون دو حفره عمیقی که در وسط دریاچه ارژن وجود دارد و باعث خروج و گریز آب از دریاچه می شود آغاز کرده اند و امیدوارند بتوانند با ایجاد بند ، از خروج آب دریاچه جلوگیری کنند.به گزارش خبرنگار مهر، منطقه حفاظت شده ارژن و پریشان در بخش جنوبی رشته کوههای زاگرس و در ۶۰ کیلومتری شیراز قرار دارد. بلندترین ارتفاعات این منطقه رویشگاه سرو کوهی است. کمی پایین تر از قله، جنگل بلوط شروع شده و بخش عمده منطقه را تا دشت برم می پوشاند.
به گزارش بنانیوز ؛ این منطقه در سال ۱۳۵۱ با وسعت ۱۹۱ هزار هکتار به عنوان پارک بین المللی انتخاب و در سال ۱۳۵۳ با وسعت ۶۵ هزار هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد.
طی مدت اخیر با خشک شدن دریاچه ارژن دو حفره طبیعی در این دریاچه مشاهده شد که محققان را برآن داشت که پیرامون آن بررسیهای لازم را صورت دهد، مطالعات آنها نشان داد که این دو حفره باعث فرار یا گریز آب از دریاچه می شوند.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز در خصوص ایجاد دو حفره دریاچه ارژن به خبرنگار مهر گفت: این سوراخها یا فروچاله ها در دشت ارژن طبیعی بوده و از میلیونها سال قبل وجود داشته است.
عزت الله رئیسی افزود: زمانیکه دریاچه ارژن خشک می شود این فروچاله های کاستی بیرون آمده و نمایان می شود اما در زمان پرآبی این فروچاله ها به دلیل عمق آب قابل رویت نیست.
وی با بیان اینکه در زمان پرآبی این فروچاله ها پوشانده می شوند، ادامه داد: طی ۱۰ سال گذشته به دلیل حفر چاه در بالادست دریاچه یا در چشمه ارژن ورودی آب آنقدر به دریاچه کاهش یافت که ارژن خشک شد.
وی ادامه داد: دو عامل خشکسالی و حفر چاه های متعدد در اطراف دریاچه ارژن باعث خشک شدن دریاچه و در نهایت نمایان شدن این فروچاله ها شد.
دبیر قطب زمین شناسی زیست محیطی استان فارس افزود: در گذشته هر شش سال یک بار دریاچه خشک می شد اما هم اکنون پنج سال است که این دریاچه خشک شده و مشکلاتی برای آن به وجود آمده است.
پرفسور رئیسی در خصوص تحقیقات دانشگاه شیراز برای بررسی فرار آب از این دریاچه گفت: به درخواست محیط زیست فارس دانشگاه شیراز اقدام به انجام تحقیقی برای بررسی این موضوع کرد زیرا برخی بر این اعتقاد بودند که آب دریاچه به سمت پریشان می رود.
وی بیان کرد: در این راستا دانشگاه شیراز اقدام به ریختن مقادیری رنگ در چشمه پایین دست دریاچه کرد که پس از آن مشخص شد که این آب به هیچ عنوان وارد پریشان نشده و به سمت چشمه دیگری می رود زیرا رنگ آب آن چشمه تغییر کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز ادامه داد: در زمان پرآبی دریاچه به دلیل اینکه ورودی آب زیاد است مشکلی به وجود نمی آید اما در زمان کم آبی این چاله ها به طور کامل مشخص می شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود پیرامون برخی از موضوعات مبنی بر اینکه دریاچه بر روی گسل واقع شده، ادامه داد: از میلیونها سال قبل دو گسل در این منطقه وجود داشته که این گسلها از چشمه ارژن یا از هیمن چاله ها عبور می کنند.
رئیسی ادامه داد: در این راستا با تحقیقات مشخص شد که منطقه ارژن در گذشته های دور در بالای کوه بوده اما پس از سالیان به منطقه کف رسیده است.
وی با بیان اینکه دخالت انسان در این امر موثر بوده است، گفت: یکی از دلایل اصلی این امر و خشک شدن دریاچه دخالت انسان بوده زیرا با حفر چاه و کشاورزی اطراف دریاچه از ورود آب به داخل آن خودداری کرده که در نهایت منجر به خشک شدن آن شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به انعقاد قرارداد دانشگاه با محیط زیست برای جلوگیری از خروج آب از دریاچه اظهار داشت: در این راستا مقرر شده میط زیست با اختصاص بودجه ای و عقد قرارداد با دانشگاه شیراز مطالعاتی را بر روی جلوگیری از خروج آب انجام دهد و مسائل و موضوعات آن را بررسی کند.
وی گفت: پس از انجام آزمایشهای متعدد پیرامون این موضوع به طور حتم نسبت به ایجاد بند برای جلوگیری از خروج آب اقدام خواهد شد.
یک کارشناس حوزه محیط زیست در استان فارس نیز به خبرنگار مهر با بیان اینکه یکی از دلایل اصلی خشک شدن دریاچه به ایجاد این دو حفره طبیعی بر می گردد، گفت: این دو حفره باعث فرار آب یا به تعبیری گریز آب شده که این امر در آبدار نشدن دریاچه ارژن تاثیر بسزایی داشته است.
علمدار علمداری با اشاره به ضرورت ایجاد حوضچه هایی در این دریاچه گفت: باید با احداث این حوضچه ها و با انجام مطالعات گسترده نسبت به مهار سیلاب به داخل این حوضچه ها اقدام کرد تا پس از آن آب به سمت دریاچه ارژن مهار شود در غیر این صورت دو حفره آب را به سرعت می بلعند.
مدیر مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور(مرکز شیراز) در رابطه بامکان تشکیل فرونشست نیز اظهار داشت: در حاشیه نواحی در حال فرونشست حوضه آبرفتی، در نزدیکی رخنمون سنگ بستر در دشت،نواحی که سنگ بستر توسط ضخامت کمی از آبرفت پوشیده شده وتغییر رخساره در رسوبات آبرفتی به وجود می آید.
طهمورث یوسفی افزود: پدیده فرونشست زمین ناشی از برداشت آبهای زیرزمینی بیشتر از میزان بارندگیهای است و زمانی که میزان برداشت از آبهای زیرزمینی بیشتر از میزان تغذیه آبخوان‌ها باشد، سطح آب زیرزمینی پایین رفته و فرونشست رخ خواهد داد.
یوسفی گفت: حداقل باید به جلوگیری از ادامه فعالیت از چاه های حفر شده غیرمجاز که در بسیاری موارد تعداد آنها از چاههای مجاز بیشتر است مبادرت کرد در غیر این صورت و با ادامه روند موجود، ضمن از دست دادن بخشهای عظیمی از منابع آب برای همیشه ، پدیده هایی نظیر فروچاله ها و فرونشستهای ناحیه ای با ابعاد نامعلوم و با آسیبهای جبران ناپذیر باز هم به وقوع خواهد پیوست.
نظرات