مسکن مهر طرحی ناموفق از نظر مردم

• شنبه 10 خرداد 1393
• 0 نظر

مسکن مهر طرحی ناموفق از نظر مردم

در مناظره‌ای که از شبکه یک سیما درباره‌ طرح مسکن مهر تنها با حضور یک مخالف پخش شد؛ نتیجه‌ نظرسنجی مردم نشانگر این بود که بیشتر از نیمی شرکت‌کنندگان این طرح را ناموفق ارزیابی کردند.

به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir)،در بخش اول مناظره‌ افشین پروین‌پور، کارشناس مسکن به عنوان موافق طرح مسکن مهر درباره‌ اساس و بنیان این طرح اظهار کرد: بحث را از فقر اقتصادی خانوار آغاز می‌کنم که تعریف آن این است که ناتوانی خانوار در تامین نیازهای اساسی با توجه به درآمدش باعث فقر اقتصادی می‌شود.

وی افزود: در ارقامی که آمارها نشان می‌دهد، گروه کالایی که بیشترین سهم را در سبد کالای خانوار دارد مسکن است؛ به این معنی که اگر بخواهیم فقر اقتصادی را در کشور ریشه‌کن کنیم اول باید به سراغ مسکن برویم یعنی با تامین مسکن در کشور می‌توانیم فقر اقتصادی را ریشه‌کن کنیم.

پروین‌پور درباره‌ بحث تامین مسکن که به چه صورت باید انجام شود، خاطر نشان کرد: در اصل ۳۱ قانون اساسی ذکر شده که داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی و دولت موظف است زمینه‌ اجرای این اصل را فراهم کند؛ یعنی عبارت تامین مسکن متناسب با نیاز در قانون اساسی ذکر شده است.

این کارشناس مسکن تاکید کرد: این بحث بسیار کارشناسی و در ادبیات سیاست‌گذاری مسکن در دنیا بسیار مهم است.

وی با اشاره به سه شاخص اساسی در بحث مسکن متناسب با نیاز مردم ادامه داد: شاخص‌های فنی و سازه‌ای، معماری و شهرسازی و اقتصادی باید در این بخش در نظر گرفته شود.

در ادامه برنامه نیز ایرج رهبر، عضو کانون انبوه‌سازان کشور به عنوان مخالف طرح مسکن مهر معرفی شد اما اظهار کرد: مخالف طرح مسکن مهر نیستم چون از دیدگاه یک انبوه‌ساز کار تولید مسکن را بسیار ارزنده و ارزشمند می‌دانم.

دولت جدید برنامه مشابه مسکن مهر ندارد

وی طرح مسکن مهر را طرحی مناسب ارزیابی کرد و افزود: در کشور ما نیاز بسیاری به مسکن داریم و دولت هم موظف است طبق قانون اساسی برای افراد جامعه، مسکن تدارک ببیند.

عضو کانون انبوه‌سازان کشور تاکید کرد: طرح مسکن مهر یک طرح انقلابی و بسیار بزرگ بود و من بعید می‌دانم که بتوانیم در آینده طرحی با این ابعاد را دوباره تکرار کنیم.

رهبر با اشاره به این‌که یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد مسکونی شهری و به همین تعداد واحد مسکونی روستایی در مدت چهار سال ساخته شد، تصریح کرد: این کار بسیار سخت و مشکل است چون کار ساخت‌ و ساز بسیار سخت است.

وی خاطر نشان کرد: بسیار خوشحالم که این فرصت به انبوه‌سازان داده شد تا پتانسیل‌های خود را نشان دهند و بتوانند به طور کلی پتانسیل‌های انبوه‌سازی را ارتقا دهند.

این عضو کانون انبوه‌سازان کشور ادامه داد: در حال حاضر قالب‌سازان ما پیشرفت کرده‌اند و خوشحالم که توانستیم در این سطح پیش رویم و این حجم انبوه‌سازی را انجام دهیم.

رهبر درباره‌ برنامه‌های دولت جدید نیز خاطر نشان کرد: دولت جدید برنامه مشابهی مانند مسکن مهر ندارد و طرح‌هایی مثل مسکن اجتماعی حجم بسیار کمی دارند؛ به‌طوری که هنوز این طرح‌ها عملیاتی نشده و در تامین منابع مالی آن مشکلاتی وجود دارد.

وی تاکید کرد: طرح مسکن مهر به مردم کمک کرد پس‌انداز معکوس داشته باشند.

هشدار نسبت به برخورد تبلیغی در بازار مسکن

بیت‌الله ستاریان به عنوان سومین سخنران و مخالف طرح مسکن مهر نیز اظهار کرد: مسکن مهر طرح بسیار خوبی بود که مناسب اجرا نشد و همین‌طور بهره‌برداری شدید سیاسی به دلیل فقر شناخت موضوع به مسکن اتفاق افتاد که در نهایت یک فاجعه در اقتصاد مسکن به وقوع پیوست.

وی افزود: صورت جلسه در این طرح کاملا مبهم بود؛ به‌طوری که هنوز هم صورت مساله‌ مسکن مبهم و ناشناخته است.

ستاریان خاطر نشان کرد: به طرح مسکن مهر ایراداتی از جمله مکان‌یابی نامناسب وارد است؛ به‌طوری که مطالعات ساختاری و طیف جمعیتی در آن در نظر گرفته نشده بود. هم‌چنین مطالعات برد اقتصادی صورت نگرفته و بیشتر شهرستان‌ها هم از این معضل رنج می‌برند.

این کارشناس با بیان این‌که نتیجه به سمتی پیش رفت که تعادل در بازار مسکن بهم خورد، تصریح کرد: در حال حاضر وضعیت بسیار آشفته است به‌طوری که تکنولوژی‌های جدید در این طرح اجرا شد اما در مجموع با شکست مواجه شد و تخریب در بدنه‌سازی پیمانکاری نیز اتفاق افتاد.

معماری و هویت شهرسازی مستحبات است

وی گفت: مسائلی مثل نگاه‌های معمارانه، هویت شهرسازی را در اولویت نمی‌بینم و به نظر من این‌ها بیشتر مستحبات هستند.

ستاریان با اشاره به عوارضی که در شهرک‌های اقماری در ۱۵ کشور دنیا ایجاد شده است، گفت: در ایران هم این شهرک‌ها ساخته شده به‌طوری که این مساله عوارض زیادی را در حال حاضر و در آینده برای کشور ایجاد کرده است.

این کارشناس تاکید کرد: در مساله‌ مسکن برخورد تبلیغی در جهت بهره‌برداری سیاسی اتفاق افتاده که این خود خطر بزرگی برای بازار مسکن است.

وی در پایان صحبت‌هایش خاطر نشان کرد: هرگونه برخورد تبلیغی در این بازار منجر به تخریب در بازار خواهد شد.

سید علی لطفی‌زاده، مشاور وزیر راه و شهرسازی نیز به عنوان موافق طرح مسکن مهر با اشاره به فرمایشات امام (ره) در تاسیس حساب صد برای خانه‌دار کردن مردم توضیح داد: در رژیم منفور پهلوی مساله‌ مسکن یکی از مصیبت‌بارترین مشکلات اجتماعی مردم بود؛ به‌طوری که بسیاری از مردم در اسارت تهیه یک قطعه زمین بودند و چه بسا تمام عمرشان را زیربار بانک‌ها، سودجویان و غارتگران به سر می‌بردند تا بتوانند پناهگاهی برای خود و فرزندانشان فراهم کنند.

لطفی‌زاده ادامه داد: نظام اسلامی چنین ظلم و تبعیضی را تحمل نخواهد کرد و این از حداقل حقوق هر فرد است که مسکن داشته باشد و همه محرومان باید خانه داشته باشند و هیچ یک در هیچ گوشه کشور نباید از داشتن خانه محروم باشند. هم‌چنین دولت باید برای این مساله‌ مهم چاره‌ای بیندیشد.

کسری یک میلیون واحد مسکونی جبران نمی‌شود

مشاور وزیر راه و شهرسازی با بیان این‌که در سرشماری سال ۸۵ کسری یک میلیون واحد مسکونی با احتساب خانه‌های خالی توسط مرکز آمار ایران اعلام شد، تصریح کرد: این کسری را همه دولت‌ها تلاش کرده‌اند جبران کنند اما جبران نمی‌شود به این دلیل که کسانی که خانه‌دار نمی‌شوند قدرت ورود به بازار را ندارند یعنی در بازار تقاضایی برای یک میلیون واحد وجود ندارد که کسی بخواهد ساخت‌وسازی انجام دهد. مگر حکومت اسلامی راهی پیدا کند تا این مردم که توانایی پرداخت وام را ندارند و حق مسلمشان است که خانه‌دار شوند.

وی با اشاره به اصل ۳۱ قانون اساسی اظهار کرد: دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنهایی که نیازمند‌تر هستند به خصوص روستانشینان و کارگران زمینه‌ اجرای این اصل را که تامین مسکن است، فراهم کند.

لطفی زاده خاطر نشان کرد: دولت نهم پیشنهاد قانون ساماندهی و تولید و عرضه مسکن را به مجلس داد که جا دارد همین‌جا از مجلس و همه قوا برای مطرح‌ کردن این مساله در قانون تشکر کنیم.

در ادامه‌ برنامه نیز مقداد همتی، مشاور وزیر راه و شهرسازی به عنوان موافق طرح مسکن مهر گفت: بخش مسکن را به عنوان لوکوموتیو اقتصادی می‌دانیم چون حدود ۵۰۰ رشته پسین و پیشین را به دنبال خود دارد.

ساختمان‌سازی دومین صنعت اشتغالزا

وی افزود: این صنعت به عنوان دومین صنعت اشتغالزا بعد از کشاورزی محسوب می‌شود؛ بنابراین باید توجه ویژه‌ای به آن شود.

همتی با بیان این‌که بخش مسکن کاملا درون‌زاست، افزود: چون تمام مصالح و کارگران همگی درونی است و چیزی در آن وجود ندارد که ما به آن وابستگی خارجی داشته باشیم.

انتقاد به مسکن مهر نشانه بی‌آگاهی است

مشاور وزیر راه و شهرسازی گفت: اگر انتقادی هم برای این طرح وجود دارد ناشی از نداشتن آگاهی کامل است.

همتی با اشاره به این‌که در مسکن شهری و روستایی حدود چهار میلیون واحد مسکونی ساخته شده است، تصریح کرد: حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری مشترک بین دولت و مردم از طریق تسهیلات بانکی صورت گرفته است.

وی اظهار کرد: گستردگی و پراکندگی طرح مسکن مهر در ۱۱۰۰ شهر در کشور به علاوه همه روستاها باعث شد این پروژه با این ابعاد سنگین به عنوان بزرگ‌ترین پروژه در کشور در تاریخ فعالیت‌های ساخت‌وساز ثبت شود.

مشاور وزیر راه و شهرسازی خاطر نشان کرد: صحبت‌هایی که مطرح می‌شود در قبال ساخت چهار میلیون واحد مسکونی تا حدودی غیرمنصفانه است و به دلیل نبود آگاهی کامل بیان می‌شود.

در این برنامه که از مردم نیز درباره موفق بودن یا نبودن طرح مسکن مهر نظر سنجی شد؛ بیش از ۴۲ درصد از پاسخ‌دهندگان که بیش از ۶۳ هزار نفر بودند، عملکرد مسکن مهر را موفق و حدود ۵۷ درصد یعنی حدود ۸۳ هزار نفر این طرح را ناموفق ارزیابی کردند.

که ایرج رهبر، عضو کانون انبوه‌سازان در این باره خاطر نشان کرد: کسانی که متقاضی مسکن مهر نبوده‌اند، تعداد بیشتری هستند به همین دلیل نظرسنجی نمی‌تواند ملاک درستی برای خوب یا بد بودن مسکن مهر باشد.

در ادامه لطفی‌زاده نیز اظهار کرد: مردم دچار هجوم تقاضا شده‌اند تا مشکلاتشان حل شود و هر دولتی می‌تواند با طرح خاصی مشکلات را حل کند و خواسته‌های مردم را برآورده کند.

وی تاکید کرد: دولت نهم با طرح مسکن مهر سعی کرد تقاضای مردم برای خانه‌ را پاسخ دهد.

وی افزود: در بحث مسکن شاخص تراکم خانوار در واحد مسکونی مطرح است و هر چه عدد این شاخص بر یک برسد بهتر می‌شود.

این کارشناس ادامه داد: در سال ۹۰ با احتساب خانه‌های خالی این عدد از یک هم کمتر شده و نشان می‌دهد شاخص تراکم بهبود داشته است.

لطفی‌زاده تاکید کرد: شاخص نفر در اتاق هم بهبود داشته و همین طور شاخص درصد مالکیت دهک‌های اول تا پنجم هم براساس سرشماری‌های انجام شده حاکی از بهبود شرایط است.

وی با بیان این‌که ۴٫۳ میلیون مسکن مهر طی سال‌های اخیر ساخته شده است، تاکید کرد: تعدادی از این واحد‌ها در شهرها و تعدادی در روستاها ساخته شده و حدود ۲۰۰ هزار واحد مسکن هم در بافت فرسوده و تعداد دیگری ۹۹ ساله نیز ساخته شده است که بدین ترتیب ۴۸۰ هزار واحد ساخت‌وساز توسط دولت صورت گرفته است.

سهم مسکن در سبد خانوار باید ۲۰ درصد باشد نه بیشتر

در ادامه بحث پروین‌پور با بیان این‌که سهم هزینه‌ مسکن در سبد هزینه‌ خانوار مهم است، تاکید کرد: طبق استاندارد جهانی این سهم باید ۲۰ درصد باشد ولی اگر خانواری بیش از این سهم را به مسکن اختصاص دهد، یعنی دولت به وظیفه‌ خود درست عمل نکرده است.

وی ادامه داد: هزینه‌ دسترسی مردم به مسکن باید ملاک قرار گیرد؛ به‌طوری که تعداد مسکن بیشتر از خانوار باشد اما در مدل مفهومی مسکن مهر دولت موظف است که تامین مسکن را انجام دهد در حالی که دولت‌های قبل معتقد بودند فقط مسئول ساخت‌وساز مسکن هستند و این‌که مسکن با چه قیمتی ساخته می‌شود و به دست مصرف‌کننده می‌رسد، به آنها مربوط نبوده است.

در ادامه ستاریان با بیان این‌که ساخت واحد مسکونی برای چهار میلیون خانوار صورت گرفته وارد بحث شد و تاکید کرد: البته هیچ کدام هنوز بهره‌برداری نشده و معلوم نیست چه‌طور می‌گویند که ضریب یک شده است، آیا همه ساکن شده‌اند؟

وی افزود: اگر فرض کنیم این آمار درست است باید ببینیم که این سهم در کجا لحاظ شده و بحث ما مالک و استیجاری نیست چراکه در کلیت طرح مسکن می‌گویند کسی که در یک مسکن است حتی به صورت استیجاری هم یعنی مسکن دارد.

این کارشناس در ادامه‌ بحث با اشاره به ثبت خانوارهای جدید در طول سال و حذف خانوارها به خاطر مرگ و میر خاطر نشان کرد: در ۴۰ سال به‌طور میانگین واحد‌های مسکونی از اول ساخته و بازسازی می‌شوند که در ایران نزدیک به ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار واحد مسکن داریم که از اول خراب می‌شود و واحد‌های جدید ساخته می‌شوند.

وی افزود: بخش خصوصی و دولتی سالانه ۸۵۰ هزار واحد می‌توانند بسازنند که اگر شاخص تغییر قیمت کالا به مصالح را نیز در نظر بگیریم، همین عدد ۸۵۰ هزار به دست می‌آید.

ستاریان تاکید کرد: سال ۸۷ که ثبت نام مسکن مهر آغاز شد چهار میلیون واحد مسکن در کشور کم داشتیم.

این کارشناس مسکن با بیان این‌که کسانی که بند «ج» آن قرمز بود نمی‌توانستند در طرح مسکن مهر شرکت کنند، تصریح کرد: این در حالی بود که ما در ارزیابی‌ها چنین شرایطی را نداشتیم.

وی خاطر نشان کرد: حدود ۵۰۰ هزار واحد تحویل داده‌ایم که تقریبا ۴۰۰ هزار واحد آن بدون مشکلات زیربنایی تحویل متقاضیان شده است.

لطفی‌زاده نیز ادامه داد: در طرح مسکن مهر تا امروز ۱٫۱ میلیون مسکن شهری و ۱٫۶ میلیون واحد روستایی به مردم تحویل داده شده است.

ستاریان در پاسخ به صحبت‌های لطفی‌زاده گفت: مسکن روستایی را نباید در قالب آمار مسکن مهر مدنظر قرار دهیم.

وی ادامه داد: من نمی‌گویم که چرا برای ثبت نام مسکن مهر پالایش صورت گرفته بلکه من از دید آماری به قضیه نگاه می‌کنم ولی صورت مساله در دوره‌ قبل و قبل‌تر هم مبهم باقی مانده است.

وی افزود: براساس شاخص‌هایی از جمله ضریب استهلاک، ضریب خانه‌های خالی به ضریب ذخیره و ضریب تخریب به یک عددی می‌رسیم که از مرکز آمار بیرون آمده است و براساس همین آمار ۶۵۰۰ انبوه‌ساز در کشور داریم.

در بخش پایانی برنامه بنا به نظرسنجی از مردم از میان پنج شرکت‌کننده افشین پروین‌پور و بیت‌الله ستاریان انتخاب شدند تا به مناظره دو نفره بپردازند و نظرات یکدیگر را به عنوان موافق و مخالف بررسی کنند.

تامین مالی مسکن مهر با کمترین انحراف و معوقات

پروین‌پور با بیان این‌که مخالفان طرح مسکن مهر درباره تاثیر اجرای این طرح در به وجود آوردن تورم نظر درستی ندارند، تصریح کرد: تقویت پایه پولی کشور دست بانک مرکزی است و وقتی که تامین مالی طرح مسکن مهر با دشواری‌هایی روبرو شد بانک مرکزی ۴۰ هزار میلیارد تومان پایه پولی به وجود آورد تا این اعتبار به بانک مسکن بیاید تا این بانک بتواند بر کسانی که می‌خواهند در طرح مسکن مهر ساخت‌وساز کنند تسهیلات بدهد.

این کارشناس مسکن در ادامه گفت: تعیین ضریب فزاینده ابزار دیگری بود که در اختیار بانک مرکزی قرار گرفت، به این مفهوم که اگر ضریب فزاینده دو تعیین شود، خلق اعتباری که از سوی بانک مرکزی صورت گرفته، بانک‌های عامل امکان خلق دو برابر این عدد را دارند.

پروین‌پور تاکید کرد: تامین مالی مسکن مهر کمترین انحراف و معوقات را داشته است.

این کارشناس مسکن گفت: بانک مرکزی متاسفانه نتوانست ضریب فزآینده را کنترل کند تا جایی که ۲۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی دست بانک‌های عامل ایجاد شد.

ستاریان با اشاره به این‌که من وارد بحث تورم‌زایی طرح مسکن مهر نمی‌شوم، افزود: دوستان می‌گویند ما مشکل مسکن نداریم و مشکل مسکن در کشور با اجرای طرح مسکن مهر حل شده است اما وقتی شاخص مسکن در سبد خانوار که به‌طور متوسط در جهان ۱۵ تا ۲۰ درصد است در ایران ۵۰ درصد است.

وی افزود: وقتی تراکم خانوار به ازای هر واحد مسکونی یک باشد، نشان می‌دهد معضل بزرگی در بخش مسکن در کشور وجود دارد که همه خانوارهای ما با آن درگیر هستند.

شاخص افزایش قیمت مسکن در ایران ۲٫۵ برابر دیگر کالاهاست

این کارشناس مسکن با بیان این‌که طبق شاخص‌های اعلامی بانک مرکزی شاخص افزایش قیمت مسکن در ایران ۲٫۵ برابر دیگر کالاهاست، خاطر نشان کرد: دهک هایی هستند که هنوز توانایی تامین مسکن را ندارند و دولت موظف است برای این اقشار فکر و تامین مسکن آنها فکری کند.

قیمت زمین ۸۰ درصد قیمت مسکن در کلان‌شهرهاست

ستاریان تاکید کرد: مشکل مسکن در کشور از دهک‌های پایین فراتر رفته تا جایی که به دهک‌های میانی هم رسیده است.

پروین‌پور در پاسخ به این جمله ستاریان اظهار کرد: این میزان بالاتر هم رفته تا جایی که مسکن در ایران فقیر تولید می‌کند به گونه‌ای که مردمی که دهک‌های بالاتر هستند به دلیل مشکل مسکن جزو دهک‌های پایین می‌شوند.

در ادامه‌ بحث ستاریان از پروین‌پور سوال کرد این مسکن‌ها برای چه دهک‌هایی ساخته شده است؟ که پروین‌پور پاسخ داد: باید اول این موضوع را مدنظر داشته باشیم که قیمت زمین در قیمت مسکن در کلان‌شهرها به ۸۰ تا ۹۰ درصد هم می‌رسد و هزینه‌ ساخت ۳۰ درصد هزینه تمام شده مسکن را شامل می‌شود و درصدی هم برای سود سرمایه‌گذاری روی قیمت مسکن می‌رود که خود این شاخص‌ها تعیین‌کننده‌ قیمت مسکن در ایران هستند.

وی افزود: در طرح مسکن مهر دولت قیمت زمین را حذف کرد و سود سرمایه‌گذاری را به نفع مردم نادیده گرفت و ۷۰ تا ۸۰ درصد هزینه‌ی ساخت را نیز برای وام‌های کم بهره در نظر گرفت تا طرح مسکن مهر با کمترین هزینه به دست مردم برسد.

ستاریان اظهار کرد: صحبت‌های شما زیربنای طرح مسکن مهر را رد می‌کند چرا که وقتی شاخص افزایش قیمت و سهم مسکن در سبد خانوار است مسکن مهر جز حالت جابجایی تاثیری دیگری ندارد.

پروین‌پور پرسید منظورتان از جابجایی چیست؟ ستاریان در پاسخ گفت: انگار یارانه به دهک‌های پایین دارید.

وی ادامه داد: نه فقط دهک‌های پایین بلکه به دهک‌های متوسط هم داده شده است.

ستاریان در ادامه گفت: هرچه که داده‌اید یارانه‌ای بوده که به بخش مسکن تعلق گرفته که موجب جابجایی دهک‌های پایین فاقد مسکن می‌شود.

پروین‌پور در ادامه پرسید این صحبت یعنی چه؟ دهک پایین که به‌طور دائم در این طرح صاحبخانه شده‌اند دیگر سهم تامین مسکن از سبد خانوارشان حذف می‌شود.

ستاریان توضیح داد: جابجایی یعنی دهک‌های پایین با صاحبخانه شدن به دهک‌های بالاتر می‌روند و دهک‌های پایین دیگری جای آن را می‌گیرند.

در پایان برنامه پروین‌پور درباره اینکه اگر بخواهید در یک جمله راهکاری برای حل مشکل مسکن که دولت یازدهم ارائه کنید چه می‌گویید؟ گفت: طرح مسکن مهر در طراحی و شکل مفهومی خود مشکل ندارد و از اجرای آن جای نقد وجود دارد و این طرح باید با اطلاع اشکالات ادامه داده شود.

همچنین ستاریان پاسخ داد: برای هر کدام از این طرح‌ها باید نسخه خاصی پیچیده شود چون هر کدام معضلات خاص خود را دارند.

در پایان نظرسنجی نیز مشخص شد بیش از ۴۲ درصد از پاسخ‌دهندگان که بیش از ۶۳ هزار نفر بودند، عملکرد مسکن مهر را موفق و حدود ۵۷ درصد یعنی حدود ۸۳ هزار نفر این طرح را ناموفق ارزیابی کردند.

ایسنا