آیا دمای هوا در تابستان‌ها سیاسی و غیرواقعی اعلام می‌شود؟
همه ساله با گرم‌شدن هوا در فصل تابستان، شایعاتی در استان‌های گرم کشور بر سر زبان‌ها می‌چرخد که هواشناسی دمای واقعی هوا را اعلام نمی‌کند تا از تعطیلی ادارات و رایگان‌شدن برق جلوگیری شود.
به گزارش بنانیوز؛ این شایعات این روزها در سیستان و بلوچستان که از استان‌های گرم و خشک کشور است، نیز شنیده می‌شود، اما کارشناسان هواشناسی همواره بدون شفاف‌سازی از نحوه و شرایط اندازه‌گیری دما، این ادعاها را تکذیب کرده‌اند.
یک کارشناس می‌گوید اساساً هواشناسی به سبب مسئولیتی که در برابر جان انسان‌ها دارد نمی‌تواند تغییری در داده‌های خود اعمال بکند زیرا هرگونه دستکاری در پارامتر‌های جوی هم خود هواشناسی را در پیش‌بینی‌ها دچار مشکل می‌کند و هم باعث به خطر افتادن جان میلیون‌ها نفری که مستقیماً با هواشناسی در ارتباط هستند، می‌شود.
غلام‌حسین عابدی، کارشناس هواشناسی که قبل از اتمام پایانه‌نامه خود در رشته هواشناسی از ناحیه پا دچار پارگی رباط صلیبی شده، مثل همیشه در مقام پاسخگویی به رسانه‌ها، درخواست خبرنگار ایسنا را پذیرفت و در محل اداره هواشناسی زابل به برخی شایعات در باره تقلب در اعلام دمای هوا توسط این نهاد پاسخ‌های علمی داد.
وی که چند سالی مسئولیت اداره هواشناسی یکی از گرمترین نقاط ایران را بر عهده گرفته، در این گفتگو از باید‌های آمار واقعی هواشناسی می‌گوید.
عابدی با بیان اینکه زابل از خردادماه امسال تا دیروز (جمعه) چند روز به عنوان گرمترین نقطه ایران شناخته شده است، افزود: در این مدت ۴۴ روز دمای هوای زابل بین ۴۰ تا ۴۸ درجه سانتی‌گراد بالای صفر بوده که آمار قابل توجهی است.
این مسئول در ادامه با بیان اینکه بسیاری از فعالیت‌های انسانی با دما تنظیم می‌شود، گفت: دما از عوامل موثر بر زندگی، سلامت و آسایش مردم به شمار می‌رود که بسیاری از فعالیت‌های روزانه انسان و صنعت به این پارامتر بستگی دارد، مردم هیچ‌گاه در ساعات گرم روز به مراکز خرید یا پارک‌ها نمی‌روند، کشاورزان نیز هرگز در این ساعات مزارع‌شان را آبیاری نمی‌کنند، زیرا فعالیت در این ساعات مصرف انرژی انسانی و منابع را افزایش می‌دهد.
آیا هواشناسی دما را دستکاری می‌کند؟
رئیس اداره هواشناسی سینوپتیک زابل در پاسخ به اینکه چرا مردم فکر می‌کنند که دمای محیط اطرافشان گرمتر از دمایی است که هواشناسی اعلام می‌کند، اظهارکرد: احساس دمای هوا ارتباط نزدیکی با برخی پارامترها نظیر باد، رطوبت، ذرات معلق و تشعشع خورشید دارد، در زمستان‌ها هر چه رطوبت هوا خشک‌تر و باد بیشتری بوزد، احساس سرما یا همان "سوزباد" را داریم، در تابستان‌ها، هر چه رطوبت بیشتر بشود احساس داغی و گرما افزایش می‌یابد، برای نمونه کسانی که در این فصل از سال به شهر ساحلی چابهار که رطوبت هوا بین ۶۰ تا ۹۰ درصد است، سفر کرده‌اند احساس می‌کنند که چابهار خیلی گرمتر از شهری مثل زابل است که دمای آن معمولاً در این فصل بین ۴۰ تا ۴۸ درجه است، در حالیکه دمای واقعی چابهار بین ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد است، یعنی در حدود ۱۳ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد خنک‌تر از دمای هوای زابل. پس مساله احساس گرما به میان می‌آید.
وی افزود: علاوه بر رطوبت و باد، میزان آلاینده‌ها و عناصر موجود در هوا نیز بر دمای هوا در خارج از محیط استاندارد تاثیر می‌گذارد، عناصر و آلاینده‌های موجود در هوا، مقداری از تابش خورشید را جذب کرده و مانع از رسیدن آن به زمین می‌شوند، این جذب تابش سبب افزایش دما در محیط پیرامونی می‌شود، علاوه بر این در شهرها و مراکز جمعیتی به واسطه فعالیت‌های انسانی نظیر تردد خودروها، مصالح به کار رفته در ساختمان‌ها، پیاده‌روها و خیابان‌ها نیز بر میزان جذب امواج خورشید تاثیر دارند که این مساله خارج از دمای احساسی است و به عنوان دمای هوا بشمار می‌رود، بر اساس تحقیقاتی که در این زمینه شده، مشخص شده که معمولاً دمای شهرها بین یک تا دو درجه گرمتر از محیط استاندارد اندازه‌گیری دمای هواست.
عابدی در ادامه به استاندارد اندازه‌گیری دمای هوا در سراسر دنیا اشاره کرد و افزود: هواشناسی بر اساس یک استاندارد بین‌المللی یکسان دمای هوا را در سراسر دنیا اندازه می‌گیرد. این دما توسط دماسنجی که در ارتفاع ۱۲۵ تا ۲۰۰ سانتی‌متر از سطح زمین و در پناهگاه چوبی قرار گرفته، اندازه گیری می‌شود، این پناهگاه چوبی به رنگ سفید درآمده تا مانع از تاثیر تابش مستقیم و جذب پرتوهای خورشید باشد. همه این استانداردها جزئی از یک ایستگاه هواشناسی است که خود در همه دنیا شرایط، ضوابط و قوانین یکسان برای جانمایی آن در نظر گرفته شده است.
رئیس اداره هواشناسی زابل اضافه کرد: وقتی زابل به عنوان گرمترین نقطه ایران معرفی می‌شود یعنی دمای هوای آن حتی از برخی از روزهای شهرهای خوزستان نیز گرمتر شده یا اینکه از شهداد کرمان که بیشترین دمای کره‌زمین را در خود به ثبت رسانده، نیز بیشتر است.
آمارغیر واقعی دما در صنعت هواپیمایی چه تاثیری دارد؟
عابدی در بخش دیگری به نقش هواشناسی در صنایع مختلف پرداخت و گفت: داده‌ها و اطلاعات هواشناسی در صنایع دفاعی و هواپیمایی نقش بی‌بدیلی دارند، هم بررسی تغییرات هوا در زمان‌های آتی که همان پیش‌بینی است در انجام پروازها جزو الزامات است و هم داده‌های لحظه‌ای هواشناسی در این حوزه ضرورت دارد، در مجموع هیچ هواپیما و کشتی‌ای بدون اطلاعات هواشناسی نمی‌تواند حرکت بکند.
وی افزود: برای پرواز یا فرود هواپیما در فرودگاه اطلاعات لحظه‌ای چند پارامتر مهم جوی لازم است که فشار‌هوا، سمت باد و دما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اگر فشار هوا حتی یک میلی‌بار (واحد اندازه‌گیری فشار) نادرست اعلام شود، احتمال سقوط یا برخورد شدید هواپیما با زمین و بروز یک فاجعه انسانی می‌رود. جهت باد نیز به همین اندازه در صنعت هواپیمایی و سلامت پرواز اهمیت دارد، اگر "کراس ویند" (باد جانبی در باند فرودگاه) اتفاق بیفتد و توسط هواشناس گزارش نشود باز هم فاجعه رخ می‌دهد. در مورد دما نیز همچنین حساسیت‌هایی وجود دارد، اگر دمای هوا از حالت عادی خود خارج بشود، پروازها توسط مراقبت پرواز فرودگاه لغو می‌شود، با این حساب اگر این طور باشد که هواشناسی دمای واقعی هوا را اعلام نکند باید روزانه شاهد چندین اتفاق ناگوار در فرودگاه ها باشیم، بالاخره روزانه جان هزاران ایرانی به سلامت این اطلاعات وابسته است.
نقش داده‌های جوی در تحقق پیش‌بینی وضع هوای آینده
این هواشناس در ادامه به نقش داده‌های صحیح در فرایند و دقت پیش‌بینی وضع هوای آینده توسط کارشناسان هواشناسی اشاره و بیان کرد: موفقیت در بررسی تغییرات هوا در زمان‌های آینده یا پیش‌بینی دقیق وضع هوا منوط به اطلاعات صحیح پارامترها و وضعیت صحیح جوی در هر منطقه جغرافیایی است، در واقع پیش‌بینی وضع هوا تنها با پردازش اطلاعات جوی نظیر دما، رطوبت، فشار هوا، انواع ابر و جهت باد ممکن است و تغییر عمدی یا غیرعمدی در هر یک از این موارد، هرگونه پیش‌بینی را با شکست مواجه می‌کند، پس اگر دمای هوا دستکاری شود، نقشه‌های «هم‌دما» تغییر کرده و کل چرخه پیش‌بینی به هم می‌ریزد.
عابدی با بیان اینکه هواشناسی اصلاً یک نهاد و سازمان سیاسی نیست که بخواهد رفتار سیاسی از خود نشان بدهد، اضافه کرد: هواشناسی یک سازمان بدون مرز است که همه تلاشش برای تامین آرامش و آسایش جوامع مختلف کره‌ی زمین است، کشورهای زیادی جزوWMO (سازمان جهان هواشناسی) هستند که بر اساس یک تعهد بین‌المللی برای این آسایش تلاش می‌کنند و در اجرای این تعهد هیچ روزنه‌ای هم برای اعمال سلیقه وجود ندارد.
وی در ادامه به سیستم‌های خودکار هواشناسی اشاره کرد و گفت: اکنون سیستم‌های تولید و گزارش وضعیت هوا خودکار شده و اساساً نمی‌توانیم هیچ دخل و تصرفی در داده‌ها داشته باشیم. پس با اطلاع کامل و دقیق می‌گویم که نه‌تنها نمی‌توان در زابل دمای هوا را تغییر داد که در هیچ جای ایران نیز نمی‌توان دمای هوا را دستکاری کرد.
این مسئول گفت: اکنون هواشناسی در دنیا توسط یک چرخه یکپارچه در حال خدمات‌رسانی است که هر کس در هر کجای کره‌زمین بخواهد وضعیت فعلی هوای هر شهری را بداند از طریق سایت‌های جهانی هواشناسی می‌تواند این اطلاعات را در هر ساعت بدست بیاورد.
نظرات