تالاب کانی برازان مهاباد، بهشت پرندگان
تالاب 'کانی برازان' مهاباد که در بین پرنده نگران ایرانی لقب بهشت پرندگان را به خود اختصاص داده، خود را مهیای دیدار گردشگران نوروزی کرده است.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) این تالاب، یکی از مهم ترین تالاب های اقماری جنوب دریاچه ارومیه و از با ارزش ترین زیستگاه های انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و بومی درشمال غرب کشور به شمار می رود.
این تالاب که در زبان کردی به معنی 'چشمه گرازها' است، با ۹۰۰ هکتار وسعت در۳۰ کیلو- متری شمال شهرستان مهاباد و درشمال و شرق روستای 'قره داغ' واقع شده وبه دلیل گوناگونی و فراوانی گونه های زیستی از سوی کمیته ملی طبیعت گردی کشور به عنوان نخستین سایت پرنده نگری در ایران معرفی شده است.
معرفی این تالاب زیبا و شگفت انگیز به عنوان یک سایت پرنده نگری در کشور، بهره برداری اکوتوریسمی از آن را برای علاقه مندان به طبیعت فراهم می کند.
با تبدیل تالاب کانی برازان به یک سایت پرنده نگری این منطقه به زودی به یک قطب مهم گردشگری و اکوتوریسم در کشور تبدل خواهد شد.
این گنجینه ارزشمند، هم اکنون متنوع ترین گونه های جانوری از جمله انواع پرندگان نادر را در دامان خود پرورش می دهد و در فصول مختلف سال از جمله مهمترین تالاب های آذربایجان غربی برای زمستان گذرانی و تخم گذاری پرندگان به شمار می آید.
با توجه به تمهیدات اندیشیده شده از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی برای معرفی تالاب‌های استان، نوروز امسال تالاب 'کانی‌برازان' مهاباد پذیرای گردشگران نوروزی خواهد بود.
تالاب کانی برازان، امسال به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری در حوزه محیط زیست آذربایجان غربی معرفی شده که در همین زمینه هماهنگی‌های لازم با سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای معرفی هرچه بیشتر این تالاب به گردشگران در ایام نوروز انجام شده است.
این تالاب، درمنطقه جنوب دریاچه ارومیه به دلیل داشتن قابلیت های بالا و پوشش گیاهی متنوع و مهاجرت سالانه ۲۰۰ هزار انواع پرنده به این زیستگاه، اهمیت بسیار فراوانی دارد.
این تالاب، تقریبا درتمام فصول سال امکان مشاهده پرندگان وحشی و کم یاب را به علاقه مندان می دهد که این امر از منحصر بفردترین ویژگی های این زیستگاه آبی در کشور است که آن را از دیگر تالابها موجود متمایز می سازد.
در این تالاب، ساختمان نخستین برج پرنده نگری کشور در فضایی به وسعت ۱۲۰ مترمربع در دست احداث است که به زودی به بهره برداری خواهد رسید و با تجهیز آن به امکاناتی نظیر دوربین و تلسکوپ، این فرصت را به گردشگران خواهد داد تا به تماشای پرندگان موجود در این تالاب بپردازند.
براساس آخرین بررسی های انجام شده، ۷۵ گونه پرنده آبزی و کنارآبزی متعلق به ۱۱ خانواده در این تالاب شناسایی شده که در صورت اضافه شدن گونه های خشک زی این تعداد به بیش از ۱۸۰ گونه خواهد رسید که همین امر اهمیت تالاب را بیش از پیش آشکار می سازد.
به گزارش بنانیوز به نقل از ایرنا، از گونه های مهم پرندگان این تالاب می توان به فلامینگو، چنگر، اردک بلوطی، اردک سرسفید، حواصیل خاکستری، پرستوی دریایی، اردک مرمری، باکلان کوچک، پلیکان سفید، چوب پا، کشم بزرگ و عروس غاز اشاره کرد.
درمیان این پرندگان انواع نادری نظیر 'خروس کولی دم سفید' ، 'اردک سر سفید' و 'اردک مرمری' نیز دیده می شود که در کمتر تالابی از کشور تاکنون مشاهده شده است.
تالاب کانی برازان مهاباد که به تازگی با ثبت در فهرست کنوانسیون رامسر به عنوان بیست و چهارمین تالاب بین المللی در کشور شناخته شده عنوان دومین تالاب بین المللی مهاباد را نیز بخود اختصاص داده است.
این تالاب زیبا و شگفت انگیز همچنین با پیوستن به مناطق چهارگانه زیست محیطی در فهرست پناهگاه های حیات وحش کشور به ثبت رسیده است.
با این اقدام، درجه حفاظتی این تالاب افزایش یافته و مقرارت و قوانین زیست محیطی در خصوص آن با قدرت بالاتری اعمال می شود.
مدیریت مناطق چهارگانه بر اساس قوانین شامل پارک های ملی، آثار محیط طبیعی و پناهگاه های حیات وحش و مناطق حفاظت شده که در آذربایجان غربی نیز پیش از این چهار منطقه تحت پوشش مناطق تحت مدیریت چهارگانه بوده اند.
کارشناسان پیش بینی می کنند با اعلام این تالاب به عنوان پناهگاه حیات وحش شمار گردشگران داخلی و خارجی به ویژه گردشگران محیط طبیعی به این منطقه به تدریج افزایش پیدا کند.
تالاب کانی برازان که یکی از پهنه های مهم آبی منطقه به شمار می رود در حقیقت بخشی از یک ناحیه وسیع تالابی در پایین دست حوزه آبریز رودخانه های مهاباد چای و سیمینه رود است که در شمال و شرق روستای 'قره داغ' گسترده شده و تا تالاب گروس امتداد دارد.
قره داغ، بفروان، قلعه حسن و خور خوره روستاهای پیرامون این تالاب هستند.
علاوه بر روان آبهای سطحی ناشی از بارندگی در حوزه، آب این تالاب از طریق منابع آبی چشمه قره داغ، مازاد آب کشاورزی اراضی بالادست دشت مهاباد و دشت میاندوآب و رودخانه مهاباد چای تامین می شود.
اقلیم منطقه نیمه خشک با زمستانهای سرد و تابستان های معتدل است که میانگین حداکثر درجه حرارت ماهانه آن در مرداد ماه ۳۲ درجه بالای صفر و میانگین حداقل آن در دیماه چهار درجه زیر صفر و میانگین بارش سالیانه آن ۴۱۰ میلی متر است.
در منطقه کانی برازان تاکنون ۴۵ گونه گیاهی از ۳۵ جنس و ۱۷ خانواده شناسایی شده که این گیاهان ۲۱ جامعه گیاهی را تشکیل می دهند.
بیشتر گونه های شناسایی شده ازخانواده اسفناج Chenopodiaceae و گندمیان Graminaeهستند.
گونه های شناسایی شده در داخل تالاب نیز شامل نی، بوریا، جگن و گز است.
یکی از مهمترین ارزش های این تالاب به واسطه زیست پرندگان آبزی و کنار آبزی در آنهاست که از این طریق جذابیت و آرامشی مثال زدنی را برای علاقه مندان به طبیعت فراهم آورده است.
این تالاب محل مناسبی برای استراحت، تغذیه و تولید مثل انواع پرندگان است که درنتیجه همین امر ظرفیت بالقوه ای را برای طبیعت گردی و گردشگری ، تفرج، آموزش و تحقیق را دارد.
همچنین این تالاب در جذب و حذف مواد غذای محلول در آب و جلوگیری از نفوذ آب شور دریاچه ارومیه به مناطق بالادست و تعدیل خرد اقلیم منطقه نقش بسیار مهمی را ایفا می کند.
از طرفی دیگر در بخش های کم عمق تالاب هرازگاهی گاوها و گاومیش های روستاهای مجاور چرا می کنند همچنین نی های تالاب نیز برای کارهای ساختمانی برداشت می شود.
با توجه به ارزش اقتصادی آن به ویژه در بحث اکوتوریسم، سازمان حفاظت و محیط زیست اقدام به اجرای طرح مطالعاتی ارزش های اقتصادی این تالاب کرده که مرحله نخست این مطالعات به تازگی به پایان رسیده است.
با فراهم شدن امکانات لازم در این تالاب، محققان، دانشجویان، پرنده شناسان، گردشگران و طبیعت گردان داخلی و خارجی قادر خواهند بود در شرایطی ویژه و مناسب از جاذبه های متنوع این تالاب استفاده کنند.
گزارش از: منوچهر صمدی
نظرات