گزارش اختصاصی نصر/ تشدید تخریب آب، خاک و هوا؛ دیر یا زود طبیعت از ما انتقام خواهد گرفت/ آتش انسان به خرمن طبیعت/ همه ما باید یک «محیط بان» باشیم
به گزارش نصر، مصادیق ناپایداری توسعه به مانند استفاده نامناسب از انرژی و یا انرژی های نامناسب، بهره برداری و تخریب بی رویه منابع پایه، فقر، افزایش جمعیت، الگوهای نامعقول تولید و مصرف، افزایش آلودگی ها و ... عمدتاً مشکلات امروز محیط زیست محسوب می شوند و و به دنبال بروز تخریب های روز افزون طبیعت، حفاظت محیط زیست و توسعه پایدار اهمیت روزافزون می یابد.
تشدید تخریب آب، خاک و هوا
امروز تخریب منابع آب، خاک و هوا در شهرها و کشورها شدت گرفته است و نتیجه ملموس آن برای ما بحران خشک شدن دریاچه ارومیه، آلودگی هوای کلان شهر تبریز، تخریب جنگل ها و منابع طبیعی و در روزهای اخیر آتش سوزی جنگل ها و مراتع آذربایجان شرقی است که بیشترین عامل آن دخالت های انسانی است که آتش به جان طبیعت انداخته است.
هشدارها در این رابطه شاید تا به حال چندان جدی گرفته نشده اند، چندی پیش بود اداره کل حفاظت محیط زیست خبری مبنی آتش سوزی در ۲۶۰ هکتار از مراتع و جنگل های استان خبر داد، خبری که آتش به جان کسانی انداخت که نگران طبیعت اند و نگران نسل آینده ای چیزی از این زیبایی های خدادادی عایدشان نخواهد شد.
مصیبت سوختن ۲۶۰ هکتار از مراتع و جنگل های ارسباران
خبر سوختن ۲۶۰ هکتار مرتع و جنگل در منطقه ای که حتی یک درخت برایش غنیمت بزرگی است، به مثابه یک مصیبت زیست محیطی است که در این وانفسای مشکلات اقتصادی کشور کمتر کسی به آن حساسیت نشان داد و نگران شد.
سازمان حفاظت محیط زیست پیش از این بارها در خصوص احتمال آتش سوزی در مراتع و جنگل های آذربایجان شرقی هشدار داده است و به گردشگران و مردم محلی بارها تذکر داده شده است که در این روزهای داغ تابستانی از روشن کردن آتش در مراتع و جنگل ها خودداری کنند، اما آتش سوزی های گاه و بیگاه که خبرش می رسد حاکی از خودخواهی ما انسان هاست که برای ساعتی تفریح، جنگلی را به آتش می کشیم.
آتش سوزی جنگل ها و خشک شدن تالاب ها بزرگترین چالش زیست محیطی
چندی پیش کارگاهی آموزشی برای طبیعت گرد ها و شکارچیان در اداره کل حفاظت محیط زیست برای آموزش و پیشگیری از هر گونه آتش سوزی در مراتع و جنگل ها برگزار شد که مخاطب آن نه تنها افراد مدعو، که همه ما بودیم.
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در این گردهمایی گفت: بهره برداری ها از طبیعت در گذشته در حد نیاز مردم محلی و در چهارچوب توان طبیعت بود، طبیعت آن را با خودپالایی مدیریت می کرد و مشکلی پیش نمی آمد، اما امروز بهره برداری بی رویه مشکلات زیادی برای طبیعت به وجود آورده است و با چالش های بزرگی مواجه شده است.
میر محسن حسینی قمی ادامه داد: آتش سوزی در مراتع و جنگل ها و خشک شدن تالاب ها از بزرگترین چالش های زیست محیطی امروز ماست و آموزش و فرهنگ سازی در جامعه لازمه پیشگیری از تخریب و حفظ محیط زیست است.
وی تاکید کرد: اگر تخریب محیط زیست طبق همین روال پیش برود، در آینده نزدیکی ذخیره گاه های زیست کره از بین خواهند رفت و انسان را با چالش های بزرگتری مواجه خواهند کرد.
طبیعت عامل ایجاد ناهماهنگی در خود را حذف خواهد کرد
رئیس اداره محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی نیز در این گردهمایی گفت: عوامل مختلف مانند جاده کشی در مناطق حفاظت شده و گسترش سکونت انسان در این مناطق باعث افزایش تند شیب تخریب طبیعت شده است.
داود غنی پور افزود: در گذشته جوامع محلی با طبیعت اخت بودند و می دانستند که از جنگل چگونه باید بهره برداری پایدار داشته باشند تا هم طبیعت حفظ شود و هم مشکلی در روند زندگی جامع محلی به وجود نیاید. اما ما که به زندگی مدرن روی آوردیم، طبیعت و اصول حفظ آن را فراموش کردیم.
وی گفت: سیستم های طبیعی آن طور که فکر می کنیم، نیست بلکه طبیعت همیشه مسیرش را پیدا می کند. طبیعت عامل ایجاد ناهماهنگی در خود را حذف خواهد کرد.
این ما هستیم که خودمان را باید با طبیعت تطبیق دهیم
غنی پور ادامه داد: همه چیز در طبیعت همان کنش و واکنش است، فکر نکنیم انسان موجود خیلی قدرتمندی است و می تواند طبیعت را تغییر دهد و بر آن سوار شود، بلکه روزی خواهد رسید طبیعت عامل ایجاد عدم تعادل در خود را که انسان باشد، حذف خواهد کرد، همان طور که پیش از این ها هم گونه های مختلفی که تعادل طبیعت را بر هم ریختند، حذف شده اند.
وی تاکید کرد: این ما هستیم که خودمان را باید با طبیعت تطبیق دهیم. بسیاری از پدیده های طبیعی برای همین ایجاد تعادل در طبیعت است که در طول میلیون ها سال انجام پذیرفته است و این توالی ادامه خواهد داشت.
غنی پور گفت: در طول دهه های اخیر قوانین مختلفی برای حفظ محیط زیست در جهان و ایران به تصویب رسیده است که اولین آن در سال ۱۳۰۷ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس اداره محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی افزود: اولین طبیعت دوستان همین شکارچیان و کوهنوردان بوده اند و ما انتظار بیشتری از این عزیزان برای حفظ طبیعت و فرهنگ سازی در این خصوص داریم.
شایع ترین عامل های آتش سوزی در جنگل ها و مراتع
این گزارش می افزاید، آتش سوزی در جنگل ها در همه مناطق جهان اتفاق می افتد و خسارت جبران ناپذیری به محیط زیست جهان وارد می کند که به غیر از مناطق استوایی که آتش سوزی می تواند به دلایل طبیعی و گرمای بیش از حد مناطق و تغییرات شیمیایی روی دهد، در غالب مناطق جهان و البته کشور ما دخالت های انسانی عامل اصلی آتش سوزی در جنگل ها و مراتع است.
روشن کردن آتش در مراتع و جنگل ها خطر سرایت آتش به سایر مناطق را بخصوص در فصل تابستان به دنبال دارد که متاسفانه علی رغم همه هشدارهایی که داده می شود، همچنان گردشگران روشن کردن آتش را جزو لاینفک تفریح و سرگرمی خود می پندارند، هر چند روشن کردن آتش امری غیر ضروری باشد.
شایع ترین عامل دیگر آتش سوزی در جنگل ها و مراتع، رها کردن زباله های حاوی شیشه و بطری های پلاستیکی هستند که نور خورشید را مانند ذره بین به یک نقطه متمرکز کرده و باعث ایجاد آتش سوزی می شوند. چیزی که متاسفانه به مکرراً شاهد آن هستیم.
طبیعت دوستان مثالی معروف دارند و می گویند از یک درخت میلیون ها چوب کبریت ساخته می شود و یک چوب کبریت می تواند میلیون ها درخت را به خاکستر تبدیل کند.
حفظ محیط زیست به تنهایی بر عهده دولت نیست
شاید محیط زیست تنها معقوله ای باشد که حفظ آن به تنهایی بر عهده دولت نیست و مردم بیشتر از دولت در حفظ آن مسئولیت دارند، همچنان که اصل ۵۰ قانون اساسی نیز به این وظیفه تاکید کرده و آحاد مردم را یک محیط بان می داند.
اما همه این ها چیزی از بار مسئولیت دولت کم نمی کند؛ در روزگاری که بیشترین دغدغه دولت و مردم تورم لجام گسیخته و سقوط ارزش پول ملی است، نباید حفاظت محیط زیست به مسئله ای دست چندم و تشریفاتی تبدیل شده و از کانون توجه ها دور بماند.
در قرآن کریم، خداوند از مردم و کسانی که اهل اندیشیدن هستند می‌خواهد تا با نگریستن در طبیعت پی به قدرت بی انتهای خداوند ببرند و ببینند که خداوند چگونه درختان مرده را که مانند چوبی خشک در سرمای زمستان هیچ نشانی از زندگی ندارند را با آمدن بهار جانی دوباره می‌بخشد و روح حیات را در طبیعت می‌گستراند، خداوند از انسان می‌خواهد تا عبرت بگیرد و بداند آن کسی که درخت مرده را جان می‌بخشد، همان کسی است که در روز قیامت تمام انسان‌ها را در محضر خود حاضر می‌کند.
جامعه ای که به محیط زیست احترام بگذارد، جامعه ای است که مستعد رشد و توسعه در دیگر حوزه هاست. همه ما باید یک «محیط بان» باشیم.
* گزارش از محمد سهرابی
لینک اصل خبر در سایت اداره کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی
نظرات