پیاده راه‌های اصفهان تنها مختص چهارباغ نیست/ خیابان های شهر تخصصی می شود

طی چند سال اخیر افزایش روز افزون میل به استفاده از خودروهای شخصی، افزایش ترافیک و آلودگی هوا در کلانشهرهایی همچون اصفهان را به دنبال داشته است.

افزایش مسیرهای پیاده در شهر اتفاق خوشایندی برای کاهش استفاده از خودروهای شخصی است و مدیریت شهری اصفهان درصدد گسترش پیاده راه‌های این جهان شهر برآمده است، آن چنان که به گفته «صلواتی» پیاده راه‌ها مختص چهارباغ نخواهد بود و این اتفاق به سمتی می‌رود که آرام آرام مردم را از خودرو جدا کرده و پیوند شهروند و شهر را برقرار و هویت را به شهرمان باز ‌گردانیم.

راهکارهای کاهش ترافیک در شهر، افزایش مسیرهای پیاده، توجه به زیرساخت‌های حمل ونقل عمومی، آموزش‌های فرهنگ ترافیک به شهروندان و گسترش خطوط ویژه از جمله موضوعاتی است که «علیرضا صلواتی» معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار اصفهان در گفت و گو با ایمنا به آنها پاسخ می‌دهد. مشروح این گفت و گو را در ادامه می‌خوانید:

اصلی‌ترین عوامل دخیل در ترافیک شهر اصفهان شامل معابر، حجم وسایل نقلیه در حال تردد، شهروندان، علایم ترافیکی و... است، در حال حاضر کدام یکی از عوامل حالت غیر طبیعی دارد؟

محیط زیست شهر اصفهان حال خوشی ندارد، آلودگی هوا از منابع آلاینده ثابت (کارخانه ها و مراکز صنعتی) و متحرک (خودروها) ایجاد می‌شود، استفاده از وسایل نقلیه سبک و سنگین، موتورسیکلت، خودروها و وسایل باری نیز در این آلودگی‌ها نقش دارد. بزرگترین چالشی که امروز در شهر اصفهان با آن روبه رو هستیم، افزایش روزافزون میل استفاده از خودروهای شخصی است که متاسفانه در سال‌های اخیر روند صعودی به خود گرفته است.

امروزه بیشتر خودروهای در حال تردد تک سرنشین هستند که باعث افزایش ازدحام، ترافیک، سروصدا، تصادفات و آلودگی هوا می‌شود. شهر اصفهان طی یک دهه اخیر با این چالش دست به گریبان شده و دیگر آلودگی هوا تنها مختص تهران نیست، بلکه اصفهان نیز به این معضل دچار شده است.

چه راهکار و برنامه‌ای برای این موضوع دارید؟

راهی که کشورهای توسعه یافته دنیا در دهه‌های قبل پیش رفته‌اند، خوب است. اکثر آنها وضعیتی مشابه شهر اصفهان داشتند، اگر سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم را نگاه کنیم در کشورهای اروپایی شهری مثل دانمارک وضعیتی مشابه شرایط کنونی اصفهان داشت، شهری سرشار از خودرو، استرس، ناامنی، دود، بوق و ... اما مردم تظاهراتی راه انداخته و تاکید کردند که نمی‌خواهند از خودروی شخصی استفاده کنند، از این رو سیاست‌ها به این سو رفت که زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی را گسترش و در کنار آن تقاضا را مدیریت کنند.

در ترافیک «عرضه» شامل معابر، خیابان‌ها، بزرگراه‌ها، تقاطع‌ها و «تقاضا» همان اتفاقات ترافیکی سطح شهر است، اما در حال حاضر در شهر اصفهان عرضه محدود شده و بیش از ۹۵ درصد شبکه معابرِ طرح تفصیلی احداث شده است. از سوی دیگر هر روز بر تعداد خودروها افزوده می‌شود و اگر دیر هنگام چاره اندیشی شود، به سرنوشت شهر تهران دچار می شویم و خیابان‌ها به پارکینگ خودروها تبدیل می‌شود، بنابراین باید تقاضا را مدیریت کنیم.

چه راه حلی برای کاهش تردد خودروهای تک سرنشین در سطح شهر دارید؟

در مطالعات جامع حمل و نقل شهر اصفهان، سه محدوده برای شهر طراحی شده که شامل محدوده مرکزی، حلقه دوم ترافیکی و شبکه بزرگراهی است.

مطالعات جامع حمل و نقل برای محدوده مرکزی پیشنهاد آرام سازی ترافیکی را مطرح و اولویت را به عابران پیاده و دوچرخه سواران داده است، مثل خیابان چهار باغ که پروژه پیاده راه سازی آن در حال اتمام است و در ادامه مسیر خیابان سپه تا میدان امام(ره)، خیابان حافظ، کوچه کرمانی، هارونیه و میدان امام علی(ع) نیز به پیاده راه تبدیل می شود تا یک پیاده راه بزرگ در سطح شهر داشته باشیم.

این اتفاق به سمتی می‌رود که آرام آرام مردم را از خودرو جدا کرده و پیوند شهروند و شهر را برقرار و هویت را به شهرمان بازگردانیم تا به جای اینکه سوار خودرو شویم در شهر با پیاده روی از مسیرها و معابر شهری لذت ببریم. بنابراین باید تاکید کرد که پیاده راه‌ها تنها مختص چهارباغ نخواهد بود، چرا که مدیریت شهری درصدد گسترش پیاده راه‌ها در سطح شهر است.

مطالعاتی در نقاط مختلف شهر از جمله رهنان، خوراسگان و جلفا در حال انجام است تا مسیرهای پیاده برای آنها در نظر گرفته شود. اما در محدوده حلقه دوم ترافیکی اولویت با حمل و نقل عمومی است مثل شبکه BRT که بخشی از آن در خیابان‌های بزرگمهر، سروش، باهنر و جی ایجاد شده و به زودی شبکه خیابان‌های شهید بهشتی و کاشانی نیز کامل می‌شود.

در محدوده حلقه سوم ترافیکی شهر روان سازی ترافیک یعنی عبور شهروندان با خودرو البته با سرعت مطمئن مد نظر است. این سه طرح برای شهر اصفهان طراحی شده و خوشبختانه روند آن طبق برنامه بوده است. در حال حاضر سه خط از خطوط سامانه تندرو اجرایی شده و خط چهارم نیز در خیابان شیخ بهایی طی چند هفته گذشته افتتاح شد. در محور خیابان های امام خمینی(ره)، کاوه، حکیم نظامی، شهید بهشتی و کاشانی نیز خطوط ویژه BRT راه‌اندازی خواهد شد.

در شبکه حمل و نقل شهری۱۲ خط تندرو، سه خط مترو و سه خط تراموا تعریف شده و در کنار آنها حدود ۱۰۰ خط اتوبوس نیز قرار می‌گیرد تا شبکه یکپارچه و به هم پیوسته حمل و نقل عمومی در شهر برای شهروندان فراهم شود و شهروندان در هرکجا باشند با طی کردن کمتر از ۴۰۰ متر پیاده‌روی به ایستگاه حمل و نقل عمومی خوب و مطمئن دسترسی پیدا کنند و بتوانند سفر خود را به هر نقطه‌ای از شهر انجام دهند. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده تا سال ۱۴۰۰ کل این شبکه به همراه خطوط مترو کامل می‌شود.

اشاره کردید یکی از راه‌های برون رفت از این حجم زیاد ترافیک استفاده از حمل و نقل عمومی است، تعریف حمل و نقل عمومی در شهر چیست؟

حمل و نقل عمومی یعنی اینکه بتوانیم فرصتی ایجاد کنیم تا عموم شهروندان در هر رده سنی و با هر توانایی بتوانند از این وسایل استفاده کنند؛ یعنی مدیریت شهری این ظرفیت را برای شهروندانی که به خودروی شخصی دسترسی ندارند، ایجاد کند تا آنها بتوانند با حداقل هزینه به تمام نقاط شهر دسترسی پیدا کنند. حمل و نقل عمومی وقتی مناسب و موفق خواهد بود که بتواند به همه اقشار در هر سنی و همه تنوع رفتاری از جمله افراد توانخواه و معلول سرویس‌دهی کرده و رفاه، آسایش و آرامش را برای شهروند ایجاد کند.

هرچه ما به سمت این اتفاقات خوب حرکت کنیم، استقبال شهروندان نیز بیشتر می شود، زمانی که یک خط BRT در شهر برای شهروندان ایجاد و برای آن اتوبوس های جدید در نظر گرفته و سرفاصله زمان حرکت آنها را بین یک تا چهار دقیقه در نظر می‌گیریم، زمانی که شهروند در ایستگاه مدت زیادی به انتظار آمدن اتوبوس نماند و بداند در زمانی مشخص به مقصد خواهد رسید، قطعاً به سمت استفاده هر چه بیشتر از حمل و نقل عمومی می‌رود.

در حال حاضر روزانه بیش از ۱۵۰هزار نفر از شهروندان اصفهانی از سه خط BRT ، حدود ۴۰ هزار نفر از خط مترو و حدود ۶۰۰ هزار نفر از اتوبوس استفاده می‌کنند، اما باید به این نقطه برسیم که روزانه صد هزار مسافر قطار شهری و سهم یک میلیون نفری جابه جایی مسافران توسط اتوبوس را شاهد باشیم. با ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای حمل و نقل عمومی می توان انتظار داشت که شهروندان برای سفرهای درون شهری خود بیشتر از این زیرساخت‌ها استفاده لازم را ببرند.

در شهر اصفهان بر روی کدامیک از وسایل حمل و نقل عمومی تمرکز بیشتری شده است؟

تمرکز مدیریت شهری اتمام خط یک مترو بود که خوشبختانه کامل شد و در حال حاضر با سرفاصله زمانی ۱۵ دقیقه رام‌های قطار شهری در حال حرکت است، البته طی چند روز گذشته سرفاصله زمانی به ۱۲ دقیقه کاهش پیدا کرد. برنامه شهرداری این است که سرفاصله حرکت مترو را به هشت تا ۱۰ دقیقه کاهش دهد، زیرا هرچه سرفاصله کمتر شود، جذابیت استفاده برای شهروندان بیشتر خواهد بود.

خط یک مترو این روزها آرام آرام سیر صعودی خود را طی می‌کند، اما خط یک به تنهایی کافی نیست یعنی نمی توانیم بگوییم با ایجاد یک خط مترو مشکلات حل شده است. به هر حال اصفهان شهر بزرگی است و باید به همه نقاط شهر این دسترسی داده شود، از این رو مدیریت شهری اصفهان عملیات احداث خط دو مترو را نیز آغاز کرده و درصدد است در یک برنامه زمان بندی شش ساله بتواند آن را به ثمر برساند.

در کنار آن با خطوط دیگر و مدهای مختلف حمل و نقل عمومی مثل BRT و تراموا خطوط حمل و نقل به یکدیگر وصل می‌شود تا شهروندان بتوانند آزادانه و بدون هیچ نگرانی از مترو و سایر سیستم‌های حمل و نقل عمومی استفاده لازم را ببرند.

برخی از کسبه فضای جای پارک خودروها را با قراردادن موانع در خیابان‌های شهر اشغال می‌کنند، آیا این اقدام خلاف مقررات نیست؟

به نکته صحیحی اشاره کردید، بعضی از شهروندان رعایت نمی‌کنند و فضای پیرامون کسب و کار خود را به خیال اینکه بتوانند کسب و کار بهتری داشته باشند، با موانع فیزیکی مسدود می‌کنند، در حالی که این اقدام قانونی نیست. استفاده از معابر شهر حق تمام شهروندان است و هیچکس حق ندارد حقوق دیگران را پایمال کند؛ در واقع قراردادن موانع در حاشیه خیابان‌ها مصداق بارز سد معبر و بر خلاف قانون و شرع است.

قطعاً پلیس با افراد خاطی برخورد می‌کند، اما راه حل شهرداری اصفهان این است که به جای برخورد و جریمه، آرام آرام به سمت ایجاد طرح پارکومتر حرکت کرده تا شهروندان بتوانند به صورت عادلانه از پارک حاشیه‌ای استفاده کنند. با این اقدام پارک دوبل را حذف می‌کنیم، البته در طرح پارکومتر استفاده شهروندان از جای پارک برای خودرو در نیم ساعت اول رایگان بوده و در ساعات بعد طبق تعرفه باید بهای استفاده از جای پارک پرداخت شود.

با این اقدام نظم در شهر اصفهان حاکم شده و مشکلاتی از این قبیل که برخی اقدام به قراردادن موانع در حاشیه خیابان‌های شهر می‌کنند، خود به خود حذف خواهد شد. با نصب دوربین های ثبت تخلف این روزها کمتر شاهد سرعت غیر مجاز در بزرگراه‌های شهری هستیم، توقف بر روی خطوط عابرپیاده یا عبور از چراغ قرمز نداریم. آرام آرام تخلفات در شهر اصفهان روند نزولی را طی می‌کند.

وضعیت ترافیک تقاطع خیابان‌های سپه، حکیم و استانداری بسیار نابه سامان است، با توجه به اینکه این نقطه از شهر مرکز استراتژیک و توریستی شهر به شمار می‌رود، چه تدبیری برای رفع معضلات ترافیکی آن اندیشیده‌اید؟

این تقاطع به لحاظ خط بدنه اشکالاتی دارد، چرا که خیلی مقابل هم قرار نگرفته اند، اتفاقی که خواهد افتاد این است که امسال خیابان سپه را به سمت محدودیت تردد پیش می بریم نه ممنوعیت تردد! در این خیابان فضاهایی برای مسیر ویژه دوچرخه و پیاده راه اختصاص پیدا می‌کند تا ترافیک روان‌تر و آرام‌تری در خیابان سپه که به آثار تاریخی شهر منتهی می‌شود، داشته باشیم.

خیابان حکیم نیز به ساماندهی نیاز خواهد داشت، با توجه به حجم عظیم پلاک‌های تجاری که در سطح این خیابان است، طرح ساماندهی آن را پس از اینکه ساماندهی ترافیکی و احیاء بافت تاریخی خیابان سپه انجام شد، آغاز خواهیم کرد.

یکی از مولفه‌های اساسی و موثر در ترافیک شهر، رفتار ترافیکی شهروندان است، در زمینه آموزش‌های فرهنگی و اعمال صریح قانون چه برنامه‌ای دارید؟

خوشبختانه اصفهان در این زمینه‌ها جزء شهرهای موفق کشور است، این مهم از زبان فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی و وزیر کشور نیز مطرح شده، زیرا اصفهان در زمینه فرهنگ ترافیک خوب کار کرده است.

از جمله اقدامات شهرداری اصفهان در این راستا راه‌اندازی پویش مردمی ترافیک، سه‌شنبه‌های بدون خودرو، اجرای طرح بفرمایید دوچرخه بوده و در آینده طرح بفرمایید موتور برقی نیز اجرا می‌شود. در واقع می‌توان گفت اصفهان در زمینه فرهنگی و آموزشی گام‌های خوبی برداشته است.

هفته گذشته نیز جلسه‌ای با مدیر کل آموزش و پرورش استان اصفهان برگزار و مقرر شد با حضور در مدارس و اردوها مباحث ترافیکی در سطح مدارس آموزش داده شود، چرا که اعتقاد داریم باید سرمایه‌گذاری را روی نسل پایین جامعه انجام داد تا بتوانیم آموزش‌های ترافیکی را نهادینه کنیم.

در کنار مباحث فرهنگی، در سطح شهر خیابان ‌ های تخصصی، خیابان ‌ های بازی، خیابان هنر را اجرایی خواهیم کرد و آرام آرام به سمتی حرکت می‌کنیم تا فضای بهتری برای شهروندان ایجاد شود.

چه پیامی برای شهروندان دارید؟

اینکه از تسهیلات ایجاد شده در حمل و نقل عمومی شهر استفاده کنند، خط یک قطار شهری وسیله‌ای مطمئن، ایمن و پاک برای جابه جایی شهروندان در شهر است، از این رو انتظار می رود شهروندان کمتر از خودروهای شخصی استفاده کنند. شهروندان همچنین باید پیاده‌روی این سنت فراموش شده را احیاء کنند و آن را جدی بگیرند. در واقع باید به این سمت پیش برویم که سفرهای دسته جمعی در شهر داشته باشیم و هرچه در این راه بیشتر قدم برداریم هم به سلامت خودمان و هم به سمت سلامت اقشار جامعه کمک کرده ایم. از شهروندان می خواهیم هوای شهر اصفهان را به معنای واقعی داشته باشند.