اهمیت آب در استان خراسان جنوبی

• چهارشنبه 7 آذر 1397
• 0 نظر

اهمیت آب در استان خراسان جنوبی

دعاگویان کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با اشاره به قرار گیری استان در کمربند خشک جهان و کاهش بارندگی های دو دهه اخیر با متوسط بارندگی های کمتر از ۵۰ درصد کشور عنوان نمود  خراسان جنوبی در در رده استان های دارای تنش آبی شدید  و در  معرض خشکسالی قرار گرفته و و در حال حاضر از مجموع ۴۰ دشت استان ۲۶ دشت در وضعیت ممنوعه و بحرانی می باشند.

تغییرات آب و هوایی  و اثرات آن

وی افزود: روند تغییرات آب و هوایی استان بیانگر افزایش متوسط دما و تبخیر، کاهش بارندگی های موثر،کاهش میزان آب تجدید شونده در کنار استحصال بیش از حد منابع آبی، افت سطح آبخوان ها بوده که در درازمدت منجر به کاهش کیفیت آبخوانها ، پیشروی جبهه آب شور در بستر آب شیرین سفره های آب زیرزمینی، نمک زایی، تخریب اراضی و کویری شدن و وقوع رخدادهای دیگر نظیر فرو نشست زمین در برخی از دشت های استان و تشدید فرسایش و پدیده گرد و غبار خواهد گردید.

خطر کم آبی

دعاگویان کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست استان اظهار داشت : مطابق با استانداردهای جهانی در صورت استفاده سالانه بیش از ۴۰درصد منابع آب تجدید پذیر  در یک کشور منابع آبی آن کشور  وارد بحران می شود که  برهمین اساس زنگ خطر برای کشور ما به صدا در آمده و مدیریت منابع آب بویژه در استان های خشک از اولویت های اساسی است و نیاز به اعمال سیاست های درست آبی دارد و پیش از حادتر شدن شرایط باید به فکر اصلاح و تطبیق با شرایط موجود بود.

پیامدهای کیفی و کمی بحران آب:

دعاگویان در ادامه مباحث مربوط به بحران آب به پیامدهای کمی و کیفی آن اشاره کرد و گفت: از جمله پیامدهای کمی بحران آب می‌توان به بروز تنش‌های ناشی از تشدید رقابت بین متقاضیان آب، بروز مشکلات در تامین امنیت غذایی، گسترش فقر و بیکاری و گسترش پیش داوری‌های قومی و تضادهای قومی و از جمله پیامدهای کیفی آب می‌توان به بروز انواع بیماری‌ها بویژه بیماری‌های صعب العلاج(شیوع انواع سرطان‌ها) در اثر آلودگی آب، تهدید سلامت شهروندان و به تبع آن افزایش هزینه‌های بهداشت و درمان اشاره نمود. لذا بحران آب و پیامدهای احتمالی آن ضرورت توجه به مصرف پایدار آب و مدیریت منابع را بیش از پیش توجیه می کند.

مدیریت منابع آب:

وی اذعان داشت : مدیریت منابع آب دارای سیستم‌های پیچیده و تحلیل آنها بسیار سخت است. وزارت نیرو ، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت  محیط زیست، ارگان‌های مهم و تاثیرگذاری در سیاستگذاری مدیریت منابع آب هستند، اما هنگامی که صحبت از سیاست‌های آبی می‌شود، لزوما تنها به این سازمان‌ها مرتبط  نبوده و مولفه هایی همچون جمعیت، توسعه اقتصادی و بسیاری از موارد  دیگر نیز بر آب تاثیرگذار هستند بنابراین بسیاری از راهکارهای حل مشکل کم‌آبی خارج از حوزه آب است و همه سازمان‌ها باید در این تصمیم‌گیری‌ها حضور داشته و به دنبال اجرای برنامه های درازمدت و اثر گذار باشند.

عوامل تاثیرگذار بر کیفیت منابع آبی

دعاگویان در مورد عوامل تاثیر گذار بر کیفیت منابع آبی بیان داشت: عوامل طبیعی نظیر زمین شناسی منطقه در برخی مناطق سبب افزایش غلظت عناصری مانند کروم، منیزیم و سولفات در منابع آبی میشود    که با اجرای طرح تصفیه خانه آب شرب این موارد مرتفع و پارامترهای مذکور در حد مجاز استانداردهای آب آشامیدنی می باشند و نگرانی از این حیث وجود ندارد . وی همچنین عدم تصفیه فاضلاب های شهری و روستایی در برخی مناطق ، عدم مدیریت صحیح پسماند، واقع شدن برخی از مراکز صنعتی و خدماتی در محدوده آبخوان ها در گذشته را نیز از عوامل انسانی بالقوه تاثیر گذار بر کیفیت منابع آبی استان دانست که در صورت عدم مدیریت آلاینده ها تهدید جدی برای سفره آب زیرزمینی و منابع تامین کننده آب شرب استان خواهند بود.

نقاط ضعف و تهدید بخش آبی استان:

دعاگویان کمبود سیستم های تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی و ...، عدم استفاده مناسب و کارآمد از آبهای غیر متعارف (فاضلابها و روانابها)، بهره برداری غیر اصولی از منابع آبی و شیوه های نادرست مصرف آب در بخش های کشاورزی، صنعتی و خانگی، خشکسالی و تحت تاثیر قرار گرفتن منابع آب و برهم خوردن تعادل محیط زیست منطقه، توسعه صنعتی  را از نقاط ضعف و تهدید بخش آبی استان  عنوان کرد که نیاز به استراتژی های خاص در برنامه های مدیریتی استان دارد.

چالشها در مدیریت منابع آب:

کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست استان عواملی از جمله عدم اجرای صحیح قوانین و دستور العمل های زیست محیطی توسط متولیان بخش صنعت، خدمات و کشاورزی، تعرض متمردین و خاطیان به حریم منابع آبی، عدم اجرای کامل برنامه های مدیریت مصرف منابع آب (فرهنگ سازی، تغییر در الگوی مصرف آب در کشاورزی و صنعت، بازچرخانی و استفاده مجدد از منابع آبی را در زمره چالش ها و مشکلات مطرح در مدیریت منابع آب ذکر کرد که باید به آن توجه ویژه شود .

استراتژی های و راهکارهای موثر در مدیریت منابع آب استان :

وی در نظر گرفتن بودجه و تسهیلات مالی خاص جهت اجرای طرح های تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی در استان با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته تصفیه آلودگی ها بمنظور جلوگیری از گسترش آلودگی منابع آب ، استفاده مجدد از پساب و آبهای غیر متعارف و کاهش فشار بر منابع آبی، شناسایی کانونهای بحرانی آب و در معرض خطر خشکسالی و اجرای طرح های پیشگیرانه ،الزام به تغییر شیوه ها و الگوهای مصرف آب در بخش های خانگی ،صنعت و کشاورزی، رها سازی حقابه های زیست محیطی، مسدود نمودن و تعطیلی حلقه چاههای غیر مجاز با اولویت دشتهای در معرض فرو نشست، تغییر نگرش در الگوی استقرار واحدهای تولیدی صنعتی و سازگاری نوع فعالیت با شرایط اقلیمی و متناسب با منابع اولیه موجود در استان ،آموزش و آگاهسازی جامعه و دعوت به همکاری و جلب مشارکت عمومی را نیز از استراتژی ها و راهکارهای  موثر در مدیریت منابع آب استان عنوان کرد.دعاگویان کارشناس آب و خاک اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی در پایان اظهارات خود در خصوص آب گفت: با جمیع جهات یاد شده می توان به جای انکار موضوع کم‌آبی به دنبال تطبیق‌دادن خود با شرایط آبی موجود بود. زندگی در منطقه خشک، تغییر اقلیم و تغییر نیازها در آینده ممکن است ما را با شرایط خشک‌تری نیز رو به رو سازد لذا اکنون به جای تقابل با این شرایط می‌توان شرایط را پذیرفت وبه فکر تطبیق با شرایط بود خوشبختانه برنامه های سازگار با کم آبی در سطح ملی و استانی توسط دستگاههای اجرایی مسئول در حال انجام است که قطعا در این راه نیازمند همکاری و مشارکت عمومی می باشد. آگاه سازی، آموزش، روابط عمومی و ارتباط با مردم در موضوع آب حائز اهمیت فراوان بوده و تبلیغات موثر می‌تواند بخوبی در ذهن نسل‌های جدید نهادینه شود و زمانیکه این آموزش‌ها نهادینه شود، هر کس در هر مقام و هر جا که باشد، به مصرف درست آب اهمیت خواهد داد. باید از ظرفیت و پتانسیل افزایش آگاهی نسل جدید استفاده کرد و  در جهت تعامل با جامعه حرکت کرد و این موضوعی است که باید به بیشتر به آن  اهمیت داده شود قطعا دعوت به همکاری و مشارکت در جامعه خیلی بهتر و موثرتر می‌تواند به حل مشکل کمک کند . .