حیات وحش؛ گنجینه طلایی خراسان جنوبی
به گزارش روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی واژه حیات‌وحش، به‌طور عام، دربرگیرنده تمامی گیاهان و جانورانی است که اهلی و دست‌آموز نباشند و به‌طور خاص دلالت بر تمامی مهره‌دارانی دارد که در محیط طبیعی خود یا شبیه آن، زندگی می‌کنند.
امروزه دانشمندان بدون هیچ تردیدی اطمینان پیدا کرده‌اند که حیات وحش در معرض خطر قرار گرفته است. در صورتی که اقدامی صورت نگیرد، هزاران گونه ممکن است سریعاَ به مرز انقراض برسند. وظیفه‌ای که پیش روی جهان قرار گرفته است، محافظت از حیات وحش به منظور تضمین آینده طولانی آن‌ها است.
در میان خشکسالی‌های چند ساله، چگونگی حفاظت از حیات وحش حائز اهمیت است و آموزش تاثیر مهمی در این امر دارد، قشر جوان به عنوان آینده سازان و صاحبان آینده این سرزمین اگر ارزش‌های حیات وحش و کمبودها و تاثیرات آن را در آینده بدانند جلوی برداشت‌های بی رویه را خواهند گرفت.
در حال حاضر بسیاری از گونه‌های مختلف جانوری یا مهره داران ایران در معرض تهدید قرار دارد، تخریب و تکه تکه شدن زیستگاه‌های اصلی این جانوران و شکار و صید بی رویه آن‌ها و خشکسالی‌های متوالی در کشور از جمله عوامل اصلی تهدید آن به شمار می‌رود.
برای حفاظت از ذخایر ژنتیکی کشور باید همت گماشت و تعارضات موجود بین انسان و محیط را به حداقل رساند تا برای نسل آتی سرزمینی با میراث طبیعی گرانبها به ارث بگذاریم.
توجه به ارزش‌های متنوع گونه‌های جانوری در برنامه ریزی‌های توسعه، ایجاد حس حمایت از حیات وحش در سطوح جامعه، جلب مشارکت‌های مردمی در مدیریت و حفاظت حیات وحش، انجام پژوهش کاربردی و بنیادی به منظور شناخت و مدیریت گونه‌های جانوری و احیای زیستگاه و جمعیت آن‌ها، فراهم کردن امکانات، تجهیزات و نیروی کیفی و کمی مورد نیاز حفاظتی و جلوگیری از تخریب زیستگاه‌ها می‌تواند شرایط مطلوبی را برای پویایی و پایداری گونه‌های جانوری کشورمان و زیستگاه‌های آن‌ها فراهم کند.
تنوع شگفت‌انگیز حیات وحش در خراسان جنوبی
حسن اکبری، مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: امسال سیزدهم اسفند روز جهانی حیات وحش با شعار پایداری تمام اشکال حیات بر روی زمین نامگذاری شده است،وی با اشاره به تنوع شگفت انگیز حیات وحش در استان پهناور خراسان جنوبی، اظهار کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست استان توانسته بالغ بر دو میلیون هکتازاز عرصه های زیستگاهی سطح استان را در قالب مناطق تحت مدیریت حفاظت و حراست کند.
شناسایی بیش از هزار گونه گیاهی و ۳۰۰ گونه جانوری در زیستگاه‌های خراسان جنوبی
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: در استان شش منطقه حفاظت شده شاسکوه(واقع در شهرستان‌های قاین و زیرکوه)، درمیان و سربیشه(واقع در شهرستان‌های درمیان و سربیشه)، مظفری(واقع در شهرستان‌های فردوس و بشرویه) و آرک و گرنگ(واقع در شهرستان خوسف)، باقران ( واقع در شهرستان بیرجند )کمرسرخ ( واقع در شهرستان سرایان) سه پناه گاه حیات وحش تالاب کجی نمکزار(واقع در شهرستان نهبندان)، رباط شور( واقع در شهرستان‌های فردوس و بشرویه) و پناهگاه حیات وحش نایبندان (واقع در شهرستان طبس) وجود دارد که بر اساس وضعیت توپوگرافیک و تشکیلات زمین شناسی منجر به پیدایش تنوع بیولوژیک بی نظیر و متنوعی در استان شده است.
اکبری ادامه داد: به طوری که بیش از هزار گونه گیاهی و بالغ بر ۳۰۰ گونه جانوری شامل؛ ۵۰ گونه پستاندار، نزدیک به ۲۰۰ گونه پرنده و ۵۰ گونه از خزنده در زیستگاه‌های استان پراکنده‌اند.
وی با اشاره به گونه‌های شاخص جانوری در استان، تصریح کرد: از جمله گونه‌های شاخص استان می‌توان به یوزپلنگ ایرانی، پلنگ، آهو، قوچ و میش، کل و بز، جبیر، انواع گربه سانان کوچک، روباه شنی، هوبره، زاغ بور، انواع پرندگان شکاری و انواع خزندگان اشاره کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: اگرچه اغلب مناطق استان دارای اقلیم بسیار خشک است اما تالاب‌ها و آبگیرهای استان از جمله پناه گاه حیات وحش تالاب کجی نمکزار نهبندان علاوه بر پرندگان ساکن همه ساله میزبان جمعیت‌های بزرگ از پرندگان مهاجر از قبیل؛ انواع آبچلیک، حواصیل، باکلان، اردک سرسبز، کشیم، چنگر، پاشلک،خوتکا و ... هستند که در مسیر مهاجرتشان در آبگیرهای استان مستقر می‌شوند.
اکبری با اشاره به عوامل تهدید در تنوع زیستی استان، افزود: متاسفانه عوامل متعددی مانند بهره‌برداری ناپایدار از منابع و فعالیت‌های انسانی مخرب تنوع زیستی استان را تهدید می‌کند و از طرفی چرای بیش از ظرفیت مراتع صدماتی را به جوامع گیاهی وارد آورده و شکار وگاها تله گذاری غیرمجاز نیز، جمعیت حیات وحش برجسته را کاهش داده است.
وی تصریح کرد: به طوری که براساس فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) ، تعداد ۵ گونه پستاندار(یوزپلنگ، قوچ و میش، کل و بز، آهو، زرده بر)، ۶ گونه پرنده(بالابان، کرکس کوچک، عقاب تالابی، عقاب شاهی، هوبره، اردک سرسفید) و ۳ گونه خزنده(لاک پشت آسیایی، لاک پشت مهمیز دار و آگامای سروزغی ایرانی) در زمره گونه‌های در معرض تهدید قرار گرفته‌اند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: اگرچه فعالیت‌هایی برای جلوگیری از تخریب تنوع زیستی و احیای منابع طبیعی آسیب دیده صورت گرفته است و همچنین در سال‌های اخیر شاهد نگرش مثبت مردم استان نسبت به رعایت حقوق حیوانات هستیم، اما متاسفانه عوامل مختلفی مانند وقوع خشکسالی‌های طولانی و مکرر در کنار بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب، خاک و پوشش گیاهی، زوال تنوع زیستی را شدت بخشیده است.
ضرورت فرهنگ سازی برای حفاظت از محیط زیست
اکبری انجام اقداماتی شامل؛ ارتقای سطح آگاهی اجتماعی و فرهنگ‌سازی در مورد حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع و اجزای تنوع زیستی و جلب مشارکت مردمی با همکاری فعال رسانه‌ها، اجرای طرح آمایش سرزمین و بهره‌برداری از نتایج حاصل از مطالعات آمایش سرزمین و توان اکولوژیک و پایداری منابع طبیعی، حمایت از پروژه‌های حفاظتی با مشارکت جوامع و آحاد مردم در خصوص مدیریت منابع طبیعی، بهره‌برداری پایدار و حفاظت از تنوع زیستی، تکمیل طرح‌های مدیریت توجیهی و تفصیلی مناطق و تخصیص اعتبارات لازم برای اجرای آن‌ها در مناطق تحت مدیریت، انجام مطالعات میدانی بر روی گونه‌ها و اکوسیستم‌های منتخب برای درک بهتر از وضعیت تنوع زیستی و به کارگیری روش‌های صحیح حفاظت و احیای گونه‌های اندمیک در معرض خطر و مدیریت و کنترل چرای دام‌های اهلی از مراتع را در راستای حفاظت موثر از تنوع زیستی و بهره‌برداری پایدار از آن ضروری دانست.
وی با اشاره به نقش موثر همه آحاد جامعه در حفاظت و حراست از محیط زیست، اظهار کرد: حفاظت از محیط زیست بیانگر احساس مسئولی در حفظ ارزش‌های این آب و خاک و نشانه اهمیت قائل شدن برای نسل‌های آینده و ادای دین به باورهای انسانی و اسلامی است که قطعا نیازمند همکاری و همراهی تک تک هم استانی‌ها است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی یادآور شد: لازم است با نهادینه کردن فرهنگ حفاظت از طبیعت و رعایت حقوق حیوانات از دوران کودکی، زمینه علاقه و عشق به طبیعت را در فرزندانمان ایجاد تا با یاری یکدیگر آسیب کمتری به طبیعت وارد آورده و در راستای اهداف توسعه پایدار گام برداریم.
بی تردید حیات وحش جزء مهمی از محیط زیست به شمار می رود که باید برای حفظ آن همت گذاشت و این جز با آموزش افراد، فرهنگ سازی و مسئولیت‌پذیری امکان پذیر نخواهد شد.
لینک اصل خبر در سایت سازمان حفاظت محیط زیست
نظرات