كلاه قاضي ميراث غني و بي‌همتاي طبيعت در استان اصفهان
پارك ملي و پناهگاه حيات وحش كلاه قاضي، زيستگاهي غني، پوشيده از دشت‌ها و صخره‌هاست كه در طول تاريخ پيوسته توجه حكمرانان را به خود جلب كرده است.به گزارش«پارما» از ايرنا، منطقه‌اي كه امروز تحت عنوان پارك ملي و پناهگاه حيات وحش كلاه قاضي شناخته مي‌شود، با داشتن گله‌هاي عظيم پازن و آهو در ميان كوه‌ها و صخره‌هاي ريز و درشت، از ديرباز مورد توجه حاكمان و پادشاهان و از شكارگاه‌هاي مخصوص پادشاهان صفوي و قجري و به خصوص ظل‌السلطان، برادر ناصرالدين شاه بوده است.
در سال 1346 بر اساس مصوبه شوراي عالي شكارباني و نظارت بر صيد، اين منطقه به همراه 16 منطقه ديگر، براي حفظ و حمايت و تكثير جانواران وحشي قرق اعلام شد؛ در سال 1349 با توجه به وسعت زياد منطقه براي امكان مديريت بهتر، به 2 قسمت تقسيم شد. قسمت شمال غربي منطقه حفاظت شده شاهكوه ناميده شد و قسمت جنوب شرقي، شامل ارتفاعات كلاه قاضي، شيدان، ورپشت و قارنه، پارك وحش كلاه قاضي نام گرفت.
در سال 1369 با توسعه صنعت و كشاورزي و باغات در اين منطقه و همين طور ملاحظات نظامي، منطقه شاهكوه آزاد اعلام شد و پارك وحش كلاه قاضي به پناهگاه حيات وحش، تنزل پيدا كرد.
در سال 1374 طي مصوبه شماره 144 شوراي عالي حفاظت محيط زيست، بخشي از منطقه به پارك ملي ارتقا يافت و بقيه، پناهگاه حيات وحش باقي ماند.
حسين اكبري معاون نظارت و پايش حفاظت محيط زيست استان اصفهان در باره اين منطقه اظهار داشت: مهم ترين منبع تامين كننده آب شرب حيات وحش اين منطقه را چشمه‌هاي اين منطقه تشكيل مي‌دهد كه برخي در طول سال فعال و برخي فصلي هستند.
وي اشك، ني، تاكي، دره بيد،توتي، طاقاري، صنمبر، گنجشكي، دره ني و لاتاريك را از مهمترين چشمه‌هاي اين را منطقه نام برد و افزود: در اين منطقه انواع گياهان بوته‌اي و درختچه‌اي رويش دارند و تيپ اصلي پوشش گياهي آن درمنه زار است.
وي گفت: تاكنون تعداد 252 گونه گياهي متعلق به 192 جنس و 46 خانواده در كلاه قاضي ثبت شده است.
اكبري با بيان اينكه تعداد 17 گونه پستاندار، 44 گونه پرنده، 11 گونه خزنده و يك گونه دوزيست در اين منطقه شناسايي و ثبت شده است تصريح كرد: " كل و بز " گونه شاخص جانوري منطقه كلاه قاضي است.
وي تصريح كرد: از ساير گونه‌هاي جانوري منطقه مي‌توان به پلنگ، گرگ، كفتار، گربه وحشي، سمور سنگي، قوچ و ميش، آهو، تشي، انواع خزندگان، انواع پرندگان بخصوص كبك، تيهو، كوكر شكم سفيد، انواع چكچك، انواع چكاوك، عقاب صحرائي، عقاب طلائي، دليجه و بحري اشاره كرد.
وي همچنين با بيان اينكه در سال‌هاي اخير به خصوص 2سال گذشته در اين منطقه به دليل خشكسالي نذر زيست محيطي انجام مي شد گفت: اين نذرها توسط خيران با اهداي علوفه براي حيات وحش اين منطقه بود.
پارك ملي و پناهگاه حيات وحش كلاه قاضي با 50 هزار و 911 هكتار مساحت در جنوب شرقي اصفهان و در مجاورت شهر جديد بهارستان قرار دارد و در مختصات جغرافيايي 32 درجه و 30 دقيقه تا 35 درجه و 15 دقيقه شمالي و 51 درجه و 45 دقيقه تا 52 درجه و 15 دقيقه شرقي واقع شده است كه از لحاظ طبقه بندي جانوري جزء منطقه زيست جغرافيايي پالئاركتيك در فلات مركزي ايران به حساب مي‌آيد.
سيماي كلي منطقه شامل كوهستان هاي مرتفع و صخره هاي پرشيب و دشت‌هاي وسيع و هموار در ميان كوه هاست. مهمترين عارضه طبيعي منطقه رشته كوه كلاه قاضي است كه با 15 تا 20 كيلومتر طول از شمال غربي تا جنوب شرقي كشيده شده و بلندترين قله آن كوه كلاه بزرگ با 2 هزار و 534 متر ارتفاع از سطح درياست.
از ديگر كوه‌هاي منطقه مي‌توان رشته كوه ته كوه در همين امتداد و رشته كوه شيدان در شمال و قارنه در شمال شرقي را نام برد.
علاوه بر زيستگاه‌هاي كوهستاني، دشت‌هاي وسيعي از جمله دشت لاگور بزرگ در دامنه‌هاي شمال كلاه قاضي و دشت‌هاي ويلادره، طاقاري، دهنه دروازه و... در دامنه هاي جنوبي، كه اصطلاحاً دشت هاي برآفتاب خوانده مي شوند، مهمترين زيستگاه هاي دشتي و بوته اي منطقه را تشكيل مي دهد.
پارك ملي كلاه قاضي داراي آب وهواي خشك، سرد و شرايط اقليمي بياباني است و در حد فاصل مناطق كويري كوهستاني و در رديف مناطق استپي نيمه بياباني طبقه بندي مي‌شود . حداقل دماي مطلق ساليانه در طول دوره 25 ساله منفي 11.5 درجه سانتيگراد و حداكثر دماي مطلق ساليانه در همين دوره 41.5 درجه سانتيگراد ثبت شده است. همچنين ميانگين بارندگي ساليانه در حدود 118.7 ميليمتر مي‌باشد.
استان اصفهان داراي يك اثر طبيعي ملي، 2 پارك ملي، پنج پناهگاه حيات
وحش، چهار منطقه حفاظت شده، 11 منطقه شكار ممنوع و يك تالاب بين‌المللي
است.
به استناد تعاريف
مندرج در متن قوانين مربوطه، اين مناطق يك زيست‌بوم طبيعي فعال است و
پشتوانه حفاظت از ذخاير طبيعي كشور محسوب مي‌شود و هرگونه برداشت و شكار در
آنها ممنوع است.
همچنين تاكنون 484 گونه مهره‌دار شامل 62
گونه پستاندار، 296 گونه پرنده، 40 گونه خزنده، هشت گونه دوزيست، 41 گونه
ماهي در استان اصفهان شناسايي شده كه كل و بز وحشي، قوچ و ميش اصفهان، آهوي
ايراني، يوزپلنگ ايراني، دوپاي ايراني، گربه شني، هوبره و زاغ بور از
گونه‌هاي شاخص و خاص استان اصفهان محسوب مي‌شود.
تاكنون در اين استان بيش از 2 هزار گونه گياهي مربوط به حدود 700
جنس و در قالب 130 خانواده شناسايي شده است كه از اين تعداد 350 گونه
دارويي، 45 گونه انحصاري، 54 گونه آسيب‌پذير، 16 گونه نادر و 19 گونه در
خطر انقراض محسوب مي‌شود.
نظرات