معماری کم مصرف چیست؟
«به راستی پیشینیان ما در این مناطق بدون داشتن انرژی‌های امروزی مانند برق، گاز، آب لوله‌کشی و... چگونه زندگی می‌کردند؟»
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) کشور ایران با گستره مرزهای سیاسی امروزی دارای مناطقی با ویژگی‌های خاص اقلیمی است. ویژگی‌های خاص آب‌وهوایی تاثیر مستقیم و مهمی بر فرهنگ و رفتارهای اجتماعی جوامع مختلف ساکن در این مناطق داشته و دارد.
تعاملات صورت گرفته بین انسان با طبیعت در این مناطق موجب شده است الگوهایی خاص در معماری به وجود آید که می‌توان آن را معماری بومی یا معماری سازگار با اقلیم آن منطقه نامید. به راستی پیشینیان ما در این مناطق بدون داشتن انرژی‌های امروزی مانند برق، گاز، آب لوله‌کشی و... چگونه زندگی می‌کردند؟ آیا تمام دستاوردهای گذشتگان در خصوص سازگار کردن ابنیه با ویژگی‌های محیطی در فرآیند تحولات ساخت مسکن باید به فراموشی سپرده شود؟ بی‌توجهی به این امر علاوه بر تحمیل هزینه‌های گزاف مصرف انرژی به ساکنان این مناطق، موجب مصرف بیش از حد انرژی در کشور شده است. معماری سازگار با اقلیم در گذشته به طور مطلوبی در کشور نهادینه بوده است. به نحوی که ما شاهد هستیم در گرمای بسیار آزار‌دهنده کویر چگونه ساکنان این مناطق تهدیدها را به فرصت و ضعف‌ها را به قوت تبدیل کرده‌اند.
در می‌یابیم که ساکنان مناطق گرم و مرطوب با چه تمهیداتی حداقل‌های شرایط آسایش را برای زیستگاه‌های خود فراهم می‌کردند. چگونگی تعامل انسان با محیط پیرامون در فرآیند ایجاد شرایط زیستی مناسب تجربه‌ای ارزشمند است که با شناخت و تکیه بر معماری بومی گذشته مناطق مختلف قابل درک است.
ساخت‌و سازهای مسکن روستایی و الگوهای معماری ساختارهای مختلف در این مناطق باید با تاثیرپذیری صحیح از تجارب گذشتگان باشد. بهینه‌سازی مصرف انرژی با تعامل بین متخصصان، مجریان و بهره‌برداران به بهترین نحو ممکن قابلیت تحقق می‌یابد.
تبارشناسی معماری بومی ایران موضوع ساده‌ای نیست که با یک نگاه سطحی بتوان از آن عبور کرد. تجارب و دستاوردهایی که جوامع مختلف در قرن‌ها ممارست و سختی به آن واقف شده‌اند را نمی‌توان به راحتی از پیش‌رو برداشت. تکیه غیرمنطقی بر بهره‌گیری از انرژی‌های جدید، روز به روز معماری معاصر ما را نیز به انزوا و بی‌هویتی نزدیک می‌کند. شناخت و ادراک دستاوردهای معماری بومی ایران در مناطق مختلف نیازمند تشکیل کارگروه‌های مختلف و تخصصی است که حتی می‌تواند توسط نهاد‌های تخصصی غیردولتی نیز محقق شود.
پژوهش‌های دانشگاهی در مراکز مختلف می‌تواند در شناخت و معرفی هرچه بیشتر این موضوع مهم نقش مفیدی داشته باشد. طرح مسایل مختلف و تدوین روش پژوهش هدفمند در این راستا موضوعی فراموش شده است که متولیان امر باید توجه خاصی به آن داشته باشند. بی‌گمان در صورت تداوم این بی‌توجهی و رفتارهای مشابه بروز بحران و فاجعه در مصرف انرژی، ضعف معماری معاصر، عدم توسعه یافتگی در مناطق محروم و... را تشدید می‌کند. معماری بومی ایران همانگونه که با نگاهی ریزبینانه در موزه روستایی گیلان قابل مشاهده است چنان هوشمندانه و با درایت تعالی یافته است که فقدان تداوم آن در برخی مناطق دردآور است. خودباختگی در فرآیند ساخت و ساز معماری معاصر ناشی از بی‌توجهی به جایگاه معماری بومی ایران است. ناتوانی ما در بهره‌برداری از تجارب ارزشمند گذشتگان ناشی از چیست؟
شرق
نظرات