میراث فرهنگی موضوعی همگانی و ثروتی ملی
تقریباً همه‌ی مسئولان و صاحبنظران پذیرفته‌اند که گردشگری یکی از راهکارهای مهم توسعه خصوصاً در زمان حاضر است، راهکاری که اگر با درایت به آن توجه شود، می‌تواند بعنوان اصلی‌ترین درآمد کشور محسوب شود.
به گزارش بنانیوز( Bananews.ir )، به نقل از ایسنا،اگرچه در سال‌های گذشته صنعت گردشگری و لزوم پرداختن به آن در ایران، مخالفان بسیاری داشت، اما امروز، شاهد هم‌سو شدن بسیاری از مخالفان دیروز هستیم، اگرچه هنوز هم در دیدگاه‌ها اختلاف‌نظر وجود دارد، اما تلاش برای کاهش فاصله در دیدگاه‌ها و سعی برای پررنگ کردن نقاط اشتراک، می‌تواند در حرکت به سمت رشد گردشگری، تسریع و تسهیل‌کننده باشد.
گردشگری را صنعتی می‌دانند که فارغ از آثار جانبی منفی تولید سبب توسعه‌ی پایدار در کشورها می‌شود. تجربه موفق کشورها که فاصله چندان زیادی نیز از ما ندارند و توفیقشان در افزایش سطح زندگی از طریق گردشگری نشانگر ارزش والای این صنعت است.
از جمله ظرفیت‌های کشورمان وجود جاذبه‌های فراوان تاریخی، فرهنگی و طبیعی است که آن را به منطقه‌ای ویژه برای حضور گردشگران با علاقه‌مندی‌های متفاوت بدل کرده است.
در این میان استان فارس با داشتن بیش از ۱۳۰۰ اثر تاریخی ثبت شده‌ی ملی، آثار ثبت شده‌ی جهانی هم‌چون تخت جمشید و پاسارگاد و نیز حدود ۴۰۰ جاذبه‌ی طبیعی، بافت بومی و فرهنگ‌های متنوع بعنوان یکی از قطب‌های گردشگری کشور شرایط بسیار مناسبی برای جذب گردشگران و طبیعت‌گردان در خود دارد.
در این میان رسانه‌ها، بعنوان نقطه‌ی ارتباط جامعه و حاکمیت، می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در نزدیک کردن دیدگاه‌ها و ایجاد وحدت رویه با هدف تعالی گردشگری بعنوان یک صنعت بسیار تأثیرگذار در رشد اقتصادی جوامع، بازی کنند.
مصاحبه با دکتر «مصیب امیری»، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری فارس، در آستانه‌ی سال نو و با توجه به حجم مسافرت‌ها، در همین راستا برنامه‌ریزی و برگزار شد که مشروح آن را خواهید خواند.
ایسنا: مفهوم‌شناسی یکی از بنیادی‌ترین موارد در بحث‌های کارشناسی است که باید بدان توجه کرد از این‌رو برای ورود به بحث لازم است تا با مفاهیم گردشگری آشنا بود. بعنوان نخستین پرسش، گردشگری چیست؟ گردشگر از نظر شما کیست و ملاک و شاخص ارزیابی اقتصادی گردشگری از دیدگاه شما چیست؟
امیری: تعریف واضح است، گردشگر در یک فرصت یک یا دو روزه برای تفریح، زیارت و یا امور مربوط به سلامت از محل استقرار خود خارج می‌شود. به لحاظ دسته‌بندی نیز گردشگری در عناوین گردشگری تاریخی، گردشگری مذهبی و گردشگری طبیعی و گردشگری سلامت تقسیم‌بندی می‌شود.
ایسنا: فارس به لحاظ ظرفیت‌های گردشگری از استان‌های مورد توجه در کشور است اما با وجود این همه استعداد و ظرفیت، نه تنها در خصوص جاذبه‌های استان که مزیت نسبی دارد مثل جاذبه‌های طبیعی، حتی در جاذبه‌هایی که استان مزیت مطلق دارد مثل تخت جمشید و پاسارگاد نتوانسته آنچنان که باید استفاده‌ای ببرد، علت چیست؟
امیری: در موضوع گردشگری نیازمند به برنامه‌ریزی هستیم. تنها نباید به مزیت‌ها تکیه کرد و صرفاً برای بازدید گردشگران از این قابلیت‌ها برنامه‌ریزی کرد. از بحث هتل، مهمانپذیر و رستوران گرفته تا جاده و فرودگاه همه این موارد می‌تواند گردشگری را رونق دهد. در یک مقطع ممکن است شرایط سیاسی سبب شود که گردشگران به کشور سفر نکنند و افت گردشگری را شاهد باشیم اما هم‌اکنون اشتیاق به سفر در ایران بسیار افزایش یافته است. بحث موکد ما اینست که ابتدا باید به گردشگر داخلی پرداخت. از این بابت که بسیاری از شهروندان در استان‌های کشور از آثار و اماکن تاریخی در شهرهای مختلف بی‌اطلاع هستند. پس از رونق گردشگری درون استانی، باید گردشگری درون کشوری مورد توجه قرار گیرد که در این زمینه آژانس‌های مسافرتی و سازمان‌ها باید با ایجاد هماهنگی، امکان سفر از یک استان به استان دیگر را فراهم کنند. پس از رونق گردشگری داخلی، می‌توان و باید به گردشگران خارجی توجه کرد.
ایسنا: اما در موضوع گردشگری، این رونق گردشگری خارجی است که به درآمد ملی افزوده و با ارزآوری سبب ایجاد ثروت می‌شود و با گردشگری داخلی صرفاً توزیع درآمدی انجام می‌شود و هزینه‌کرد خانوارها صرفا از یک نقطه کشور به نقطه‌ای دیگر انتقال می‌یابد.
امیری: در برخی مقاطع ممکن است به علت شرایط سیاسی، گردشگران خارجی نتوانند به کشور سفر کنند در صورتی که گردشگری داخلی و سفرهای درون کشوری بدون توجه به شرایط سیاسی انجام می‌شود.
ایسنا: اجازه دهید بحث گردشگری را در چارچوب بازار بررسی کنیم. در بازار خدمات گردشگری طرف عرضه‌ای وجود دارد و طرف تقاضا، در طرف تقاضا با موضوع رضایت خاطر متقاضی روبرو هستیم. به نظر شما با چه اقدام یا اقداماتی می‌توان رضایت خاطر مشتری و در نتیجه افزایش تقاضا برای سفر به استان را فراهم کرد؟
امیری: در خدماتی که برای گردشگران انجام می‌شود، در بخش شهری باید اطلاع‌رسانی و شرایط برای حضور گردشگران فراهم شود و در بخش خصوصی که ارائه‌ی خدمات به گردشگران می‌شود نیز باید نظارت کرد تا همه‌ی گردشگران رضایت داشته باشند.
ایسنا: با توجه به تأکید شما بر گردشگری داخلی، برای نمونه در شهر شیراز شاهد ترافیک در محل‌هایی در حدود باغ دلگشا یا ساخت و ساز در اطراف حرم مطهر شاهچراغ(ع) هستیم که عاملی در بی‌رضایتی شهروندان شهر شده است چه رسد به اینکه مسافری به شیراز سفر کند و از آن خاطره‌ی خوبی داشته باشد، چه برنامه‌ای در کوتاه مدت و برای ایام نوروز در این زمینه دارید؟
امیری: عمده‌ترین مشکل در ایام عید، مشکل ترافیک اطراف شاهچراغ(ع) هم‌چنین اماکن دیدنی از جمله باغ دلگشاست. باید قبول کنیم که جمعیتی که به شهر شیراز سفر می‌کنند بقدری زیاد است که ایده‌آل‌ها اتفاق نمی‌افتد. اما در عین حال تلاش بر آن است تا کارگاه‌های عمرانی سطح شهر تا آنجا که ممکن است کوچکسازی شود. امیدواریم خدمات سفر که در ایام نوروز شکل گرفته است در کل سال تداوم داشته باشد.
ایسنا: شهر شیراز نمونه‌ای بود و بعنوان مثالی دیگر در سپیدان و با توجه به وجود پیست پولاد کف در این منطقه، قطعاً مسافرانی به این منطقه مسافرت می‌کنند اما در پیش‌بینی‌ها در عید نوروز روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر به آنجا مراجعه می‌کنند حال آنکه گنجایش هتل آن منطقه بیش از ۱۰۰ نفر نیست.
امیری: اماکن اقامتی در سپیدان به اندازه‌ای هست که پاسخگوی مردم باشد.
ایسنا: طبق تحقیقات ما، مراجعت گردشگران به منطقه تخت جمشید بعنوان شاخص اماکن تاریخی در استان، صرفاً برای بازدید است و آنها پس از بازدید، در آن منطقه اقامت نکرده و به هتل‌های شیراز مراجعت می‌کنند. حال آنکه از کل ظرفیت هتل‌های منطقه مرودشت تنها ۳۰ درصد آن در طول سال استفاده می‌شود. برای ارتقای کیفیت خدمات در آن منطقه سرمایه‌گذاری انجام شده است؟ آیا برنامه‌ای در نظر دارید؟
امیری: سرمای گذاری را نباید تنها به منطقه تخت جمشید محدود کنیم بلکه باید سرمایه‌گذاری در سراسر استان اتفاق بیفتد. در مرودشت هتل آپادانا و هتل تخت جمشید وجود دارد که هتل تخت جمشید که در کنار تخت جمشید قرار دارد، تعطیل است. باید حضور گردشگران را در آنجا تثبیت کرد که این نیازمند برنامه‌ریزی و هماهنگی است. برای نمونه از شیراز تا آباده تنها دو هتل وجود دارد و در جنوب استان و در لار نیز دو هتل بوده است که یکی از آنها به علت نبود مشتری تعطیل شده است. علاوه بر ایجاد فضای اقامتی باید به مسیر رفت و آمد گردشگران برای نمونه مسیر تخت جمشید و پاسارگاد نیز بسیار توجه کرد.
ایسنا: آیا فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری استان شناسایی شده است؟ یعنی اگر فردی برای سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری به استان مراجعه کرد می‌تواند با آگاهی کامل از این فرصت‌ها سرمایه‌گذاری کند؟
امیری: وظیفه‌ی میراث فرهنگی اینست که بسته‌های سرمایه‌گذاری را معرفی کند و بخش خصوصی باید سرمایه‌گذاری انجام دهد. اما در این میان برخی که بعنوان سرمایه‌گذار به معاونت سرمایه‌گذاری این اداره‌کل مراجعه می‌کنند، می‌آیند تا بعد با تسهیلات دولتی کارشان را انجام دهند.
ایسنا: در موضوع سرمایه‌گذاری برای بخش گردشگری، شرکت توسعه‌ی گردشگری در استان فعال است که فلسفه آن تسهیل شرایط سرمایه‌گذاری در گردشگری استان بوده است حال آنکه عنوان می‌شود این شرکت خود مانعی در سرمایه‌گذاری در گردشگری ایجاد کرده است. نسبت این شرکت با اداره‌کل میراث فرهنگی و حوزه‌ی گردشگری استان چیست؟
امیری: پیش‌تر سازمان میراث فرهنگی در تصمیمات این شرکت نقش داشت اما اخیراً این سازمان در تصمیم‌گیری‌های شرکت توسعه‌ی گردشگری نقشی ندارد و باید عملکرد این شرکت را از مهندس «نقیب‌زاده» جویا شوید. اما در هر نقطه‌ای که قصد سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد باید امکان‌سنجی شود و در این خصوص اگر موردی وجود دارد بیان کنید تا در کارگروه گردشگری مطرح شود.
ایسنا: در خصوص کارگروه گردشگری که به آن اشاره کردید، بخش خصوصی معتقد است که این کارگروه یا نیست یا فعالیتی ندارد و ضروریست که در فعالیت این کارگروه نمایندگانی از همه‌ی اقشار در بخش گردشگری از هتلدار و رستوران‌دار گرفته تا نمایندگان راهنمایان گردشگران و آژانس‌های مسافرتی نیز حضور داشته باشند، در این خصوص چه پاسخ می‌دهید؟
امیری: این مطلب صحیح است. در برنامه است که پس از ایام عید، جلسات کارگروه گردشگری از سر گرفته شود تا برای رونق گردشگری استان تصمیماتی اتخاذ شود.
ایسنا: یکی از موضوعات مهم در گردشگری، تبلیغات است حال آنکه به ادعای برخی صاحبنظران، فارس به لحاظ معرفی و نمایش آثار تاریخی و جاذبه‌های طبیعی ضعیف عمل کرده است بگونه‌ای که هم‌اکنون یک کلیپ از شیراز به زبان‌های مختلف وجود ندارد که از شبکه‌های بین‌المللی سیمای کشور پخش شود، در این زمینه چه برنامه‌ای دارید؟
امیری: در زمینه‌ی تبلیغات همه دستگاه‌ها باید نقش داشته باشند و در این میان صدا و سیما نقش عمده‌ای دارد از این‌رو در استان فارس، معاونت تبلیغات ستاد سفر را به صداوسیما واگذار کردیم. در بلندمدت می‌توان این پیشنهاد خوب که کلیپ‌هایی ساخته و پخش شود، اجرایی شود. البته تفاهمنامه‌ای میان میراث فرهنگی کشور و رئیس سازمان صداوسیما در حال پیگیری است که در صورت تحقق، شبکه‌ی گردشگری نیز راه‌اندازی شود که این خود فرصتی است.
ایسنا: در خصوص معرفی ظرفیت‌های گردشگری فارس با استفاده از حضور در نمایشگاه‌ها، سمینارها و همایش‌های بین‌المللی چه برنامه‌ای دارید؟
امیری: برای این حضور برنامه‌ی جدی داریم و در نظر داریم که در قدم نخست نمایشگاه گردشگری فارس را که به مدت دو سال تعطیل بوده است در خردادماه راه‌اندازی کنیم.
ایسنا: برای حضور گردشگران خارجی در استان یکی از برنامه‌های برقراری پرواز مستقیم از کشورهای دیگر به شیراز است تا زمان کمتری از مسافران تلف شده و سبب رونق گردشگری خارجی در استان است، آیا در این زمینه اقدامی کرده و یا برنامه‌ای در نظر دارید؟
امیری: با توجه به ظرفیت فرودگاه شیراز و نیز توسعه‌ای که در فضای این فرودگاه انجام شده است، شرایط هر چه بهتر فراهم است. این موضوع در کارگروه گردشگری قابل بحث است، هر چند مسأله‌ی فنی آن از طریق مدیرکل فرودگاه‌های استان فارس باید پیگیری شود. البته در این میان آژانس‌های داخلی برای مسافرت شهروندان به خارج از کشور تبلیغ می‌کنند حال آنکه این آژانس‌ها باید همه‌ی تلاش خود را بکار بندند تا گردشگران خارجی را به کشور و استان فارس جذب کنند. باید در این زمینه سیاستگذاری مناسب شود.
ایسنا: برخی صاحبنظران معتقدند که جدای از شرایط تحریم و تبلیغات سوء علیه کشور ایران، برخی با اعمال سلیقه سبب محدودیت در داخل می‌شوند. حتی برخورد نامناسب برخی مردم با گردشگران خارجی نیز باعث دفع همان حداقل گردشگر وارد شده به کشور می‌شود، در این خصوص چه نظر و برنامه‌ای دارید؟
امیری: نگاه‌ها عوض شده است و برخورد سلیقه‌ای نمی‌شود. امروز به نسبت گذشته به گردشگران بیشتر توجه می‌شود. در شورای فرهنگ عمومی استان نیز تأکید می‌شود که اگر مهمانی به استان وارد می‌شود نه تنها در حوزه‌ی ارگان مربوطه بلکه در دیگر حوزه‌ها نیز باید به رضایت مسافران توجه شود. این موضوع باید نگاه جامعه باشد و همه‌ی نگاه‌ها به این سمت سوق داده شود و باید شرایطی فراهم کنیم که مسافری از استان فارس ناراضی بیرون نرود.
ایسنا: در پایان اگر مطلب و خواسته‌ای که باید بیان شود و گفته نشده است و یا پیشنهادی که بتوان در قالب رسانه پیگیری کرد را عنوان کنید؟
امیری: میراث فرهنگی، امری همگانی است و دستگاه متولی به تنهایی نمی‌تواند که همه‌ی انتظارات را فراهم کند. میراث فرهنگی، دستگاهی بازدارنده نیست بلکه یک ثروت است که در صورت برنامه‌ریزی می‌توان به نتایج آن در کوتاه‌مدت دست یافت. گردشگری نیز صنعتی است که نه دودزاست و نه آلایندگی ایجاد می‌کند و منافع بسیار زیادی در پی دارد. فارس به لحاظ تاریخی طبیعی، بقاع مذهبی و قطب پزشکی ظرفیت‌های فراوانی دارد اما مهم اینست که در این خصوص تبلیغات شود. در صورت معرفی فرصت ها، تقاضا نیز می‌آید و در پی آن خدمات نیز ایجاد می‌شود.
نظرات